Skip to main content

2020 | OriginalPaper | Buchkapitel

Geoecosystems of Polish Lakes

verfasst von : Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska

Erschienen in: Polish River Basins and Lakes – Part I

Verlag: Springer International Publishing

Aktivieren Sie unsere intelligente Suche, um passende Fachinhalte oder Patente zu finden.

search-config
loading …

Abstract

This chapter contains an analysis of the geoecosystem types of 388 lakes of northern Poland determined by the method elaborated by E. Bajkiewicz-Grabowska, on the basis of data from the literature. The concept of lake geoecosystem is understood as a natural landscape system, composed of a lake with its catchment. The type of geoecosystem determines the rate of natural eutrophication of the reservoir’s water, and the rate is usually strongly modified by human activity. The method used to determine the geoecosystem type of a lake involves two elements: (1) the catchment as a supplier of matter to the lake and (2) the lake as a recipient of matter. Therefore, it considers the relationship between the lake and its alimentation area. It can therefore be used in different types of natural landscapes, and its core is the determination of (a) the vulnerability of the catchment to supplying matter into the lake, based on the properties of the physico-geographical environment of the catchment, and (b) lake resistance to the catchment impact determined on the basis of the limnological features of the lake. The combination of these two characteristics allows to distinguish four lake geoecosystem types with a specific natural eutrophication rate. It was shown that the majority (39%) of the analysed lakes have a geoecosystem of type 4 (low lake resistance to external pressure and high catchment vulnerability to supplying matter into the lake). The smallest group (18%) is composed of lakes representing geoecosystem of type 1, i.e. those characterized by low activity of the catchment in the supply of areal loads, as well as high lake resistance to external impact. The remaining lakes are characterized by a moderate eutrophication rate (geoecosystem of types 2 and 3).

Sie haben noch keine Lizenz? Dann Informieren Sie sich jetzt über unsere Produkte:

Springer Professional "Wirtschaft+Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft+Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 102.000 Bücher
  • über 537 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Maschinenbau + Werkstoffe
  • Versicherung + Risiko

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Springer Professional "Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 67.000 Bücher
  • über 390 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Maschinenbau + Werkstoffe




 

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Fußnoten
1
Degree of lack of outflow of catchment indicates the % of its area excluded from surface outflow [13].
 
2
Mean slope of catchment is a quotient of catchment denivelation and square root of its area [13].
 
3
River network density is a quotient of the length of the river network in the catchment and its area [13].
 
Literatur
1.
Zurück zum Zitat Lange W (1986) Fizycznolimnologiczne uwarunkowania tolerancji systemów jeziornych Pomorza. Zesz Nauk UG Rozpr i Mon. 79:177 Lange W (1986) Fizycznolimnologiczne uwarunkowania tolerancji systemów jeziornych Pomorza. Zesz Nauk UG Rozpr i Mon. 79:177
2.
Zurück zum Zitat Lange W, Maślanka W (2005) Natural and anthropogenic conditions of Pomorze selected lakes present transformations. In: Gołębiewski R (ed) Peribalticum. Z problematyki Pobrzeża i Pojezierzy Bałtyckich, vol IX, GTN Wydz. V Nauk o Ziemi, Gdańsk, pp 113–138 Lange W, Maślanka W (2005) Natural and anthropogenic conditions of Pomorze selected lakes present transformations. In: Gołębiewski R (ed) Peribalticum. Z problematyki Pobrzeża i Pojezierzy Bałtyckich, vol IX, GTN Wydz. V Nauk o Ziemi, Gdańsk, pp 113–138
3.
Zurück zum Zitat Kostrzewski A (1993) Geoekosystem obszarów nizinnych. Koncepcja metodologiczna. (The geoecosystem of lowlands areas a methodological conception). In: Kostrzewski A (ed) Geoekosystem obszarów nizinnych. Polska Akademia Nauk, Kom. Nauk. Prez. PAN “Człowiek i Środowisko”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, pp 11–17 Kostrzewski A (1993) Geoekosystem obszarów nizinnych. Koncepcja metodologiczna. (The geoecosystem of lowlands areas a methodological conception). In: Kostrzewski A (ed) Geoekosystem obszarów nizinnych. Polska Akademia Nauk, Kom. Nauk. Prez. PAN “Człowiek i Środowisko”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, pp 11–17
4.
Zurück zum Zitat Kostrzewski A (ed) (1991) Koncepcja programu: Monitoring obiegu materii, kompleksowy monitoring środowiska przyrodniczego w podstawowych typach geoekosystemów Polski (The concept of the program: Monitoring of the matter circulation, a comprehensive monitoring of the environment in the basic types of geoecosystems in Poland). Komitet Naukowy przy Prezydium PAN “Człowiek i Środowisko”, Poznań Kostrzewski A (ed) (1991) Koncepcja programu: Monitoring obiegu materii, kompleksowy monitoring środowiska przyrodniczego w podstawowych typach geoekosystemów Polski (The concept of the program: Monitoring of the matter circulation, a comprehensive monitoring of the environment in the basic types of geoecosystems in Poland). Komitet Naukowy przy Prezydium PAN “Człowiek i Środowisko”, Poznań
5.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Lake geoecosystem as an indicator of the rate of natural eutrophication of water reservoirs. Limnol Rev 8:1–2 Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Lake geoecosystem as an indicator of the rate of natural eutrophication of water reservoirs. Limnol Rev 8:1–2
6.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1981) The influence of the physical geographic environment on the biogenous matter delivery to the Lake. J Hydrol Sci 8(1–2):63–73 Bajkiewicz-Grabowska E (1981) The influence of the physical geographic environment on the biogenous matter delivery to the Lake. J Hydrol Sci 8(1–2):63–73
7.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1983) Ecological characteristics of lakes in North-Eastern Poland versus their trophic gradient. II. Lake catchment areas – phusico-geographical environment description of the region and 43 lakes. Ekol Pol 31(2):257–286 Bajkiewicz-Grabowska E (1983) Ecological characteristics of lakes in North-Eastern Poland versus their trophic gradient. II. Lake catchment areas – phusico-geographical environment description of the region and 43 lakes. Ekol Pol 31(2):257–286
8.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1985) Struktura fizycznogeograficzna zlewni jako podstawa oceny dostawy materii biogennej do jezior (Effect of the physical geographic environment on the biogenous matter delivery to the lakes). Prace i Studia Geogr 7:65–89 Bajkiewicz-Grabowska E (1985) Struktura fizycznogeograficzna zlewni jako podstawa oceny dostawy materii biogennej do jezior (Effect of the physical geographic environment on the biogenous matter delivery to the lakes). Prace i Studia Geogr 7:65–89
9.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1987) Evaluation of natural susceptibility Shallow lakes to degradation. GeoJournal 14:3CrossRef Bajkiewicz-Grabowska E (1987) Evaluation of natural susceptibility Shallow lakes to degradation. GeoJournal 14:3CrossRef
10.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2010) Assessment of the ecological state of lakes as proposed by the Polish Limnological Society. Limnol Rev (3–4):105–116CrossRef Bajkiewicz-Grabowska E (2010) Assessment of the ecological state of lakes as proposed by the Polish Limnological Society. Limnol Rev (3–4):105–116CrossRef
11.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych (Circulation of matter in the river-lake systems). Wyd. UW, Warszawa, p 274 Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych (Circulation of matter in the river-lake systems). Wyd. UW, Warszawa, p 274
12.
Zurück zum Zitat Markowski M, Kwidzińska M (2015) Types of geoecosystems of the lobelia lakes of the Tricity area. Quaestiones Geographicae 34(1):15–25. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, PoznańCrossRef Markowski M, Kwidzińska M (2015) Types of geoecosystems of the lobelia lakes of the Tricity area. Quaestiones Geographicae 34(1):15–25. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, PoznańCrossRef
13.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Magnuszewski A (2012) Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, p 196 Bajkiewicz-Grabowska E, Magnuszewski A (2012) Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, p 196
14.
Zurück zum Zitat Kajak Z (1998) Hydrobiologia – Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, p 355 Kajak Z (1998) Hydrobiologia – Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, p 355
15.
Zurück zum Zitat Sylwester H, Hitchins M, Gould L, Hall MW (1974) A quantitative classification of Maine Lakes. The Environmental Studies Center, University of Maine, Orno Sylwester H, Hitchins M, Gould L, Hall MW (1974) A quantitative classification of Maine Lakes. The Environmental Studies Center, University of Maine, Orno
16.
Zurück zum Zitat Vollenweider (1968) Scientific fundament of the eutrophication of lakes and flowing waters with particular reference to nitrogen and phosphorus as factors in eutrophication. DAS/CSIO/68.27. OECD, Paris, p 192 Vollenweider (1968) Scientific fundament of the eutrophication of lakes and flowing waters with particular reference to nitrogen and phosphorus as factors in eutrophication. DAS/CSIO/68.27. OECD, Paris, p 192
17.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1990) Stopień naturalnej podatności jezior na eutrofizację na przykładzie wybranych jezior Polski. Gosp Wodna 12:279–289 Bajkiewicz-Grabowska E (1990) Stopień naturalnej podatności jezior na eutrofizację na przykładzie wybranych jezior Polski. Gosp Wodna 12:279–289
18.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Hilbricht-Ilkowska A, Zdanowski B (1992) Ocena podatności na degradację, stan czystości wód i tempa eutrofizacji jezior. In: Zdanowski B (red.) Jeziora Wigierskiego Parku Narodowego. Stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. “Człowiek i Środowisko”, vol 3, pp 163–190 Bajkiewicz-Grabowska E, Hilbricht-Ilkowska A, Zdanowski B (1992) Ocena podatności na degradację, stan czystości wód i tempa eutrofizacji jezior. In: Zdanowski B (red.) Jeziora Wigierskiego Parku Narodowego. Stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. “Człowiek i Środowisko”, vol 3, pp 163–190
19.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Malczyk M (1993) Stan ekologiczny wybranych jezior obszaru pojezierzy. In: Dynowska I (ed) Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych o antropogenicznych. Kraków, pp 137–147 Bajkiewicz-Grabowska E, Malczyk M (1993) Stan ekologiczny wybranych jezior obszaru pojezierzy. In: Dynowska I (ed) Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych o antropogenicznych. Kraków, pp 137–147
20.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1994) Waloryzacja zlewni jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego i ich naturalnej podatności na degradację. In: Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zesz. Naukowe Kom. “Człowiek i Środowisko”, vol 7, Ossolineum, pp 47–54 Bajkiewicz-Grabowska E (1994) Waloryzacja zlewni jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego i ich naturalnej podatności na degradację. In: Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zesz. Naukowe Kom. “Człowiek i Środowisko”, vol 7, Ossolineum, pp 47–54
21.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (1999) Struktura fizycznogeograficzna układu krajobrazowego zlewnia-jezioro i jej wpływ na tempo naturalnej eutrofizacji jezior. In: Funkcjonowanie i ochrona ekosystemów wodnych na obszarach chronionych. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 77–86 Bajkiewicz-Grabowska E (1999) Struktura fizycznogeograficzna układu krajobrazowego zlewnia-jezioro i jej wpływ na tempo naturalnej eutrofizacji jezior. In: Funkcjonowanie i ochrona ekosystemów wodnych na obszarach chronionych. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 77–86
22.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Nosal K (1999) Zastosowanie geograficznego systemu informacji (GIS) w ocenie tempa naturalnej eutrofizacji jezior Wigierskiego Parku Nardowego. Funkcjonowanie i ochrona ekosystemów wodnych na obszarach chronionych. Wyd. IRS, Olsztyn, pp 203–230 Bajkiewicz-Grabowska E, Nosal K (1999) Zastosowanie geograficznego systemu informacji (GIS) w ocenie tempa naturalnej eutrofizacji jezior Wigierskiego Parku Nardowego. Funkcjonowanie i ochrona ekosystemów wodnych na obszarach chronionych. Wyd. IRS, Olsztyn, pp 203–230
23.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2004) Podatność jezior na eutrofizację. In: Zdanowski B, Hutorowicz A, Białokoz W (eds) Ekosystemy wodne Parku Narodowego “Bory Tucholskie”, vol 17, Wyd. IRS Olsztyn, p 32 Bajkiewicz-Grabowska E (2004) Podatność jezior na eutrofizację. In: Zdanowski B, Hutorowicz A, Białokoz W (eds) Ekosystemy wodne Parku Narodowego “Bory Tucholskie”, vol 17, Wyd. IRS Olsztyn, p 32
24.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Zróżnicowanie geoekosystemów jeziornych ze względu na tempo naturalnej eutrofizacji. (Diversity of lake geoecosystems in terms of natural eutrophicaton rate). In: Borowiak D (ed) Jeziora Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Badania Limnologiczne, vol 5, Katedra Limnologii UG, Gdańsk, pp 279–292 Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Zróżnicowanie geoekosystemów jeziornych ze względu na tempo naturalnej eutrofizacji. (Diversity of lake geoecosystems in terms of natural eutrophicaton rate). In: Borowiak D (ed) Jeziora Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Badania Limnologiczne, vol 5, Katedra Limnologii UG, Gdańsk, pp 279–292
25.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Ocena tempa naturalnej eutrofizacji jeziora Hańcza. In: Kozłowski J, Poczyczyński P, Zdanowski B (eds) Środowisko i ichtiofauna jeziora Hańcza. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 37–42 Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Ocena tempa naturalnej eutrofizacji jeziora Hańcza. In: Kozłowski J, Poczyczyński P, Zdanowski B (eds) Środowisko i ichtiofauna jeziora Hańcza. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 37–42
26.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Ocena zlewni górnego Ełku (Łaźnej Strugi) i podatność jezior na degradację. In: Białokoz W, Chybowski Ł (eds) Jeziora Puszczy Boreckiej – stan ekosystemów i kierunki ochrony. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 19–28 Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Ocena zlewni górnego Ełku (Łaźnej Strugi) i podatność jezior na degradację. In: Białokoz W, Chybowski Ł (eds) Jeziora Puszczy Boreckiej – stan ekosystemów i kierunki ochrony. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 19–28
27.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2010) Czyste jeziora Pomorza – Diagnoza. Badania Limnologiczne, vol 7. Katedra Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, p 74 Bajkiewicz-Grabowska E (2010) Czyste jeziora Pomorza – Diagnoza. Badania Limnologiczne, vol 7. Katedra Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, p 74
28.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Markowski M (2016) Geoekosystemy jezior Parku Narodowego “Bory Tucholskie” i stan ich zagrożenia. In: Choiński A, Kochanowska M, Marszelewski W (eds) Przyroda abiotyczna Parku Narodowego “Bory Tucholskie”. Bogucki Wyd. Nauk, Poznań, pp 345–359 Bajkiewicz-Grabowska E, Markowski M (2016) Geoekosystemy jezior Parku Narodowego “Bory Tucholskie” i stan ich zagrożenia. In: Choiński A, Kochanowska M, Marszelewski W (eds) Przyroda abiotyczna Parku Narodowego “Bory Tucholskie”. Bogucki Wyd. Nauk, Poznań, pp 345–359
Metadaten
Titel
Geoecosystems of Polish Lakes
verfasst von
Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska
Copyright-Jahr
2020
DOI
https://doi.org/10.1007/978-3-030-12123-5_3