Skip to main content

2022 | OriginalPaper | Buchkapitel

4. Wirksamkeitsvoraussetzungen

Aktivieren Sie unsere intelligente Suche, um passende Fachinhalte oder Patente zu finden.

search-config
loading …

Zusammenfassung

Sowohl in der Datenschutz-Grundverordnung als auch im Bundesdatenschutzgesetz sind zahlreiche Wirksamkeitsvoraussetzungen zur Sicherung der Autonomie des Betroffenen geregelt.

Sie haben noch keine Lizenz? Dann Informieren Sie sich jetzt über unsere Produkte:

Springer Professional "Wirtschaft+Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft+Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 102.000 Bücher
  • über 537 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Maschinenbau + Werkstoffe
  • Versicherung + Risiko

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Springer Professional "Wirtschaft"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 67.000 Bücher
  • über 340 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Versicherung + Risiko




Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Fußnoten
1
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 9; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 17; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 39.
 
2
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 17.
 
3
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 64; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 30; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 12; Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 126; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 291; Benedikt, PinG 2020, 220, 223; Schneider, K&R 2019, 8, 11; Ernst, ZD 2017, 110, 111.
 
4
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 30; Sydow, in: Sydow, DS-GVO, Einleitung Rn. 75; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 39; Schneider, K&R 2019, 8, 11.
 
5
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 12; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 30; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 39; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 64; Schneider, K&R 2019, 8, 11.
 
6
Schneider, K&R 2019, 8, 11.
 
7
Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 126; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 39; Schneider, K&R 2019, 8, 11.
 
8
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 39.
 
9
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 12.
 
10
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 12.
 
11
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art 7 Rn. 17; vgl. Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 126; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, Art. 7 Rn. 30; Däubler, Belegschaften, Rn. 137; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1730; Gola/Wronka, RDV 2007, 59, 62; Petri, RDV 2007, 153, 155.
 
12
Selk, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 88 Rn. 222.
 
13
Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 65; Oberthür, RdA 2018, 286, 291.
 
14
Selk, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 88 Rn. 222; Oberthür, RdA 2018, 286, 291.
 
15
Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 65.
 
16
BT-Drs. 18/1135, S. 97; Franzen, in: Müller-Glöge/Preis/Schmidt, ErfK-ArbR, BDSG § 26 Rn. 41; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. Rn. 4; Schmidt, Datenschutz, S. 206; Franzen, ZfA 2019, 18, 29; Betz, SPA 2019, 29, 30; Assmus/Winzer, ZD 2018, 508, 510; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; vgl. Kainer/Weber, BB 2017, 2740, 2741 f.
 
17
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 46; Lepperhoff, ZD-Aktuell 2017, 05.748; Schätzle, PinG 2017, 203, 207.
 
18
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 98.
 
19
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 98; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 57; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 18; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Franzen, EuZA 2017, 313, 323; Spelge, DuD 2016, 775, 780.
 
20
Schätzle, PinG 2017, 203, 207.
 
21
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 31; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 88; Schätzle, PinG 2017, 203, 207.
 
22
Schätzle, PinG 2017, 203, 207.
 
23
Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 51; Martini/Botta, NZA 2018, 625, 628; Maier, DuD 2017, 169, 172; Kort, NZA-Beilage 2016, 62, 65; vgl. Leutheusser-Schnarrenberger, RDV 2016, 173, 180; Spelge, DuD 2016, 775, 780; Taeger/Rose, BB 2016, 819, 820; a.A. Lepperhoff, ZD-Aktuell 2017, 05.748.
 
24
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 71; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. Rn. 4; Linck, in: Schaub, ArbR-Handbuch, § 153 Rn. 4; Joos, NZA 2020, 1216, 1220; Bettinghausen/Wiemers, DB 2018, 1277, 1279; Maschmann, NZA-Beilage 2018, 115, 116; Schwarz, ArbRAktuell 2018, 514, 516; Kainer/Weber, BB 2017, 2740, 2741 f.
 
25
BVerfG, Beschl. v. 18.8.1981–2 BvR 166/81 = NJW 1982, 375, 375; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 30; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 5; Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 108; Beckhusen, Datenumgang, S. 158; Leeb/Liebhaber, JuS 2018, 534, 537; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507; Iraschko-Luscher, DuD 2006, 706, 709.
 
26
LfDI NW, Tätigkeitsbericht 2017, S. 63 f.; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 30; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, Art. 4 Rn. 269; Gola, RDV 2018, 24, 27.
 
27
Thüsing, BB 2016, 2165, 2166.
 
28
Schwarz, ArbRAktuell 2018, 514, 516; Lepperhoff, ZD-Aktuell 2017, 05.748.
 
29
Tausch/Tausch, BC 2019, 32, 34; Bettinghausen/Wiemers, DB 2018, 1277, 1278; Kirchert, PinG 2018, 267, 267.
 
30
Gola, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 94; Kainer/Weber, BB 2017, 2740, 2745; Tausch/Tausch, BC 2019, 32, 34; Kort, NZA-Beilage 2016, 62, 71; hinsichtlich der Art der Daten differenzierend: Kirchert, PinG 2018, 267, 267.
 
31
Bettinghausen/Wiemers, DB 2018, 1277, 1279; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Kainer/Weber, BB 2017, 2740, 2744 f.
 
32
Kainer/Weber, BB 2017, 2740, 2744.
 
33
Kainer/Weber, BB 2017, 2740, 2744.
 
34
jeweils ohne Hinweis auf die Primärquelle: Lindner, Einwilligung, S. 127; Radlanski, Einwilligung, S. 20; Buchner, DuD 2010, 39, 42; Hanloser, CR 2008, 713, 715; Petri, RDV 2007, 153, 156.
 
35
Bettinghausen/Wiemers, DB 2018, 1277, 1279; Kirchert, PinG 2018, 267, 268.
 
36
Bettinghausen/Wiemers, DB 2018, 1277, 1279; Kirchert, PinG 2018, 267, 268.
 
37
Gola/Jaspers, RDV 2018, 145, 145; Lepperhoff, RDV 2017, 21, 21.
 
38
Gola/Jaspers, RDV 2018, 145, 145.
 
39
Kirchert, PinG 2018, 267, 268.
 
40
Kirchert, PinG 2018, 267, 268.
 
41
Lepperhoff, RDV 2017, 21, 22.
 
42
a.A. Kirchert, PinG 2018, 267, 268.
 
43
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 21; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 25; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 30; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 292; Schneider, K&R 2019, 8, 11; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1731; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 395.
 
44
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 51.
 
45
LG München, Urt. v. 8.4.2010–17 HK O 138/10 = BeckRS 2011, 14.109; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 51.
 
46
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 293.
 
47
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 293.
 
48
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 47, Art. 7 Rn. 67.
 
49
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 292; vgl. Nägele/Apel/Stolz/Bosman, K&R 2019, 361, 363; Schneider, K&R 2019, 8, 11.
 
50
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 40; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 293; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 67.
 
51
Schneider, K&R 2019, 8, 12; a.A. Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 21.
 
52
Fischer, NZA 2018, 8, 11.
 
53
Fischer, NZA 2018, 8, 11.
 
54
Gola/Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 126; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 293; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 58.
 
55
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 21; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 30; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 25; Schneider, K&R 2019, 8, 11; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1731; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 395.
 
56
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 58; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 293; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1731.
 
57
Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1731.
 
58
Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 130.
 
59
Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 130.
 
60
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 8, 27; Kienle, PinG 2020, 208, 210.
 
61
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 27.
 
62
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DSGVO Art. 8 Rn. 8, 27; Klass, AfP 2005, 507, 516.
 
63
Möhrke-Sobolewski/Klas, K&R 2016, 373, 375.
 
64
Ohly, „volenti non fit iniuria“, S. 315 ff., S. 320 ff.; Buchner, Informationelle Selbstbestimmung, S. 275 f.; Lindner, Einwilligung, S. 177; Rogosch, Einwilligung, S. 54 f.
 
65
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 27; Kienle, PinG 2020, 208, 210 f.
 
66
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 26.
 
67
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 27; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 28.
 
68
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 28.
 
69
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 8 Rn. 28.
 
70
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 27.
 
71
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 18; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 5; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 8; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 32; Benedikt, PinG 2020, 220, 222; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 651; Veil, NJW 2018, 3337, 3339.
 
72
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 93; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 8; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatensSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1; Benedikt, PinG 2020, 220, 222; Roßnagel, ZD 2019, 157, 160; Franzen, EuZA 2017, 313, 322; Joachim, ZD 2017, 414, 418.
 
73
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 93; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 18; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1.
 
74
Veil, NJW 2018, 3337, 3339.
 
75
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 31; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 81; Gola, NZA 2019, 654, 655.
 
76
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 79; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 72; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 279; Ernst, ZD 2017, 110, 113; Wybitul/Ströbel/Ruess, ZD 2017, 503, 507.
 
77
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 60; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 80; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 651; Uecker, ZD 2019, 248, 248.
 
78
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 114.
 
79
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 278; Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 128; Spelge, DuD 2016, 775, 780; eine derartige Informationspflicht nur ausnahmsweise annehmend: Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35.
 
80
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 36.
 
81
Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 47.
 
82
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 75.
 
83
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 41; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 36.
 
84
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 31; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 75; Tavanti, RDV 2016, 231, 234.
 
85
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 76.
 
86
Franzen, EuZA 2017, 313, 323.
 
87
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 75, 78; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 65.
 
88
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 7.
 
89
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 77; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 16; Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
90
Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. vor Rn. 1.
 
91
Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. vor Rn. 1.
 
92
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 77; Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
93
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 77; Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
94
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 41; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 77; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 16; Ernst, ZD 2020, 383, 383; Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
95
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 29; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 12; Liedke, Einwilligung, S. 36; Brink/Schwab, RDV 2017, 170, 174.
 
96
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 12; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 29; Liedke, Einwilligung, S. 36; Brink/Schwab, RDV 2017, 170, 174.
 
97
Düsseldorfer Kreis, Orientierungshilfe, S. 4; Spiecker gen. Döhmann/Bretthauer, in: Spiecker gen. Döhmann/Bretthauer, Datenschutz, G 2.5.12 Rn. 7; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 12; vgl. Pohl, Einwilligung, S. 117.
 
98
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 17; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 272; Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 46; Schrey/Kielkowski, BB 2018, 629, 631; Veil, NJW 2018, 3337, 3338; Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 120; Kleinebrink, ArbRB 2012, 61, 63.
 
99
Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 46; Hoeren, VersR 2005, 1014, 1018.
 
100
Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, Einwilligungen Rn. 2, 12; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 18; Reichold, in: Kiel/Lunk/Oetker, MHb-ArbR, § 96 Rn. 37; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 44; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 12; Däubler, Belegschaften, Rn. 139; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1732; Schrey/Kielkowski, BB 2018, 629, 631; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 392; Hoeren, VersR 2005, 1014, 1018.
 
101
Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, Einwilligungen durch betroffene Personen Rn. 2; Buchner/Petri, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 23; Frenzel, in Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 17a; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 18; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 44; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1732; vgl. Schrey/Kielkowski, BB 2018, 629, 631; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 392; Hoeren, VersR 2005, 1014, 1018.
 
102
Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 392.
 
103
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 33, Art. 12 Rn. 4; Conrad, K&R 2018, 741, 743; Ernst, ZD 2017, 110, 113.
 
104
Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 7; Wybitul/Ströbel/Ruess, ZD 2017, 503, 507 Rn. 91.
 
105
Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 7; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. vor Rn. 1; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 17; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 392; Wybitul/Ströbel/Ruess, ZD 2017, 503, 507 Rn. 91.
 
106
vgl. Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 24; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. vor Rn. 1; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 44; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 17; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1732; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 392.
 
107
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 24; Lorenz, VuR 2019, 213, 215; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1732; Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 392.
 
108
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 55.
 
109
Franzen, EuZA 2017, 313, 331; vgl. Franck, in: Gola, DS-GVO, Art. 13 Rn. 4.
 
110
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 55; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 8.
 
111
Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 8.
 
112
a.A. Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 55.
 
113
Knyrim, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 13 Rn. 21; Franck, RDV 2016, 111, 115.
 
114
Bieresborn, NZS 2017, 926, 929; vgl. Wybitul, BB 2016, 1077, 1080.
 
115
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 56; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 10.
 
116
Franzen, EuZA 2017, 313, 331.
 
117
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 56.
 
118
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 56.
 
119
Tinnefeld/Conrad, ZD 2018, 391, 396.
 
120
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 56.
 
121
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 56.
 
122
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 60 f.; vgl. Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 8; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 40; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 33; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 59; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 278; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 33 f.; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1731; Otto/Rüdlin, ZD 2017, 519, 522; vgl. Lepperhoff, ZD-Aktuell 2017, 05.748; Tavanti, RDV 2016, 231, 237; Albrecht/Jotzo, Datenschutzrecht, Teil 3 Rn. 41.
 
123
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 55.
 
124
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35; vgl. auch Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 75; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 59; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 83; Ernst, ZD 2017, 110, 113; Spelge, DuD 2016, 775, 780.
 
125
Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Kamps/Bonanni, ArbRB 2018, 51, 53.
 
126
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 34.
 
127
Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
128
Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
129
Schrey/Kielkowski, BB 2018, 629, 634 f.
 
130
Franck, RDV 2016, 111, 116.
 
131
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 94.
 
132
Franck, RDV 2016, 111, 116.
 
133
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 5, 10; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 278.
 
134
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 6.
 
135
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 6.
 
136
Schrey/Kielkowski, BB 2018, 629, 634 f.
 
137
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 33; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 59; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 78; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 278; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. Rn. 7; Schrey/Kielkowski, BB 2018, 629, 634 f.; Veil, NJW 2018, 3337, 3339.
 
138
zum Begriff Übermittlung vgl. Hamann/Wegmann, BB 2019, 1347, 1351.
 
139
Albrecht/Jotzo, in: Albrecht/Jotzo, Datenschutzrecht, Teil 6 Rn. 19; Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 11; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 37.
 
140
Lorenz, VuR 2019, 213, 217.
 
141
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 7.
 
142
Günther, PinG 2020, 192, 193; Seiler, juris-PR-BKR 8/2020 Anm. 1.
 
143
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613 ff.
 
144
Golland, NJW 2020, 2593, 2593; Günther, PinG 2020, 192, 192; Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 733; Weiß, ZD 2020, 485, 485.
 
145
Golland, NJW 2020, 2593, 2593; Heinzke, GRUR-Prax 2020, 436, 436; Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 733; Schulz, PharmR 2020, 600, 600; Weiß, ZD 2020, 485, 485.
 
146
Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art 49 Rn. 16; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157; Ambrock, NZA 2015, 1493, 1496.
 
147
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 6; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157; Ambrock, NZA 2015, 1493, 1496.
 
148
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9; Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 7.
 
149
Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6.
 
150
Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art 49 Rn. 15; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6.
 
151
Albrecht/Jotzo, in: Albrecht/Jotzo, Datenschutzrecht, Teil 6 Rn. 19; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art 49 Rn. 15.
 
152
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9; Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 7; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 5; Bühr, K&R 2021, 221, 222; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
153
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9; Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 8; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 5.
 
154
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
155
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14.
 
156
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9.
 
157
Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 5; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
158
Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 14.
 
159
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 8.
 
160
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 8; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6.
 
161
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 9; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6.
 
162
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 5; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 8.
 
163
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 5; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 8.
 
164
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 4; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 4; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 7; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
165
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 4.
 
166
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 4; Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 2; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 4; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 7; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 161.
 
167
European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 5; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 6; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
168
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 2; Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 8; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 6; a.A. Fuchs, BB 2015, 3074, 3078.
 
169
Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 4; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
170
vgl. European Data Protection Board, Leitlinien 2/2018, S. 4; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 4.
 
171
Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 7; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 4.
 
172
von dem Bussche, in: Plath, BDSG/DS-GVO, Art. 49 Rn. 1; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
173
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613 ff.
 
174
Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 733; Seiler, juris-PR-BKR 8/2020 Anm. 1.
 
175
Heinzke, GRUR-Prax 2020, 436, 436; Seiler, juris-PR-BKR 8/2020 Anm. 1; Weiß, ZD 2020, 485, 485.
 
176
zitiert in: EU-Kommission, Entscheidung vom 26.7.2000 gemäß der Richtlinie 95/46/EG des Europäischen Parlaments und des Rates über die Angemessenheit des von den Grundsätzen des „sicheren Hafens“ und der diesbezüglichen „Häufig gestellten Fragen“ (FAQ) gewährleisteten Schutzes, vorgelegt vom Handelsministerium der USA (Bekannt gegeben unter Aktenzeichen K(2000) 2441) (Text von Bedeutung für den EWR) (2000/520/EG), ABl. Nr. L 215 S. 7, ber. ABl. 2001 Nr. L 115 S. 14.
 
177
Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 733 f.
 
178
Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 734.
 
179
EU-Kommission, Entscheidung vom 26.7.2000 gemäß der Richtlinie 95/46/EG des Europäischen Parlaments und des Rates über die Angemessenheit des von den Grundsätzen des „sicheren Hafens“ und der diesbezüglichen „Häufig gestellten Fragen“ (FAQ) gewährleisteten Schutzes, vorgelegt vom Handelsministerium der USA (Bekannt gegeben unter Aktenzeichen K(2000) 2441) (Text von Bedeutung für den EWR) (2000/520/EG), ABl. Nr. L 215 S. 7, ber. ABl. 2001 Nr. L 115 S. 14.
 
180
EuGH, Urt. v. 6.10.2015 – C-362/14 = BeckRS 2015, 81.250.
 
181
Heinzke, GRUR-Prax 2020, 436, 436; Seiler, juris-PR-BKR 8/2020 Anm. 1; Weiß, ZD 2020, 485, 486.
 
182
EuGH, Urt. v. 6.10.2015 – C-362/14 = BeckRS 2015, 81.250.
 
183
zitiert in: EU-Kommission, Durchführungsbeschluss (EU) 2016/1250 vom 12.7.2016 gemäß der Richtlinie 95/46/EG des Europäischen Parlaments und des Rates über die Angemessenheit des vom EU-US-Datenschutzschild gebotenen Schutzes (Bekannt gegeben unter Aktenzeichen C(2016) 4176) (Text von Bedeutung für den EWR), ABl. Nr. L 207 S. 1.
 
184
Golland, NJW 2020, 2593, 2593; Günther, PinG 2020, 192, 193; Heinzke, GRUR-Prax 2020, 436, 436; Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 733; Seiler, juris-PR-BKR 8/2020 Anm. 1; Weiß, ZD 2020, 485, 485.
 
185
EU-Kommission, Durchführungsbeschluss (EU) 2016/1250 vom 12.7.2016 gemäß der Richtlinie 95/46/EG des Europäischen Parlaments und des Rates über die Angemessenheit des vom EU-US-Datenschutzschild gebotenen Schutzes (Bekannt gegeben unter Aktenzeichen C(2016) 4176) (Text von Bedeutung für den EWR), ABl. Nr. L 207 S. 1.
 
186
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2622.
 
187
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = EuZW 2020, 941, 946.
 
188
Heinzke, GRUR-Prax 2020, 436, 436; Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 738.
 
189
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2616.
 
190
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2616.
 
191
Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 737; Schulz, PharmR 2020, 600, 601.
 
192
Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 737.
 
193
Paal/Kumkar, MMR 2020, 733, 733; Weiß, ZD 2020, 485, 485.
 
194
Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art 49 Rn. 15; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 6.
 
195
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2619.
 
196
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2620.
 
197
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2620.
 
198
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2620.
 
199
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2620 f.
 
200
EuGH, Urt. v. 16.7.2020 – C-311/18 = NJW 2020, 2613, 2621.
 
201
i.E. Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 33; Ernst, ZD 2017, 110, 111.
 
202
Ernst, ZD 2017, 110, 111.
 
203
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 68.
 
204
vgl. Rossnagel, ZD 2019, 157, 160.
 
205
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 260, S. 10; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 21.
 
206
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 52; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 15.
 
207
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 15.
 
208
Eßer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 100; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 8; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 5; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 15; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 20, Art. 7 Rn. 33; Hug/Verheyen, K&R 2021, 78, 79.
 
209
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 69; Franzen, EuZA 2017, 313, 323.
 
210
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 5.
 
211
Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 8; Franzen, EuZA 2017, 313, 331; Franck, RDV 2016, 111, 115.
 
212
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 56; Paal, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 14 Rn. 34; differenzierend: Knyrim, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 14 Rn. 7 ff.
 
213
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 12 Rn. 5.
 
214
Knyrim, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 13 Rn. 11.
 
215
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 280; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 34.
 
216
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 280.
 
217
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 280; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 40; Benedikt, PinG 2020, 220, 224; Gausling, PinG 2019, 61, 66.
 
218
vgl. Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 63; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 40.
 
219
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 55.1.
 
220
Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 64; vgl. Gola, in: Gola/Heckmann, BDSG, § 26 Rn. 166.
 
221
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 76; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 56.
 
222
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 76; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 56; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 29; a.A. wohl Lepperhoff, RDV 2017, 21, 22 und Franck, RDV 2016, 111, 116.
 
223
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 34; vgl. Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 61; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 8.
 
224
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 71.
 
225
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 71; Franzen, EuZA 2017, 313, 331; Franck, RDV 2016, 111, 115.
 
226
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 71.
 
227
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 71.
 
228
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 71.
 
229
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 8; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 4 Rn. 174; Schneider, K&R 2019, 8, 10.
 
230
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 22; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 8; Klug, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 5; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 4 Rn. 174; Roßnagel, ZD 2019, 157, 160.
 
231
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 68.
 
232
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 4 Rn. 174.
 
233
Rossnagel, ZD 2019, 157, 160.
 
234
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 78; Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 129; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 76; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 4 Rn. 174; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 273.
 
235
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 78; Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 131; Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 114; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 23, Art. 7 Rn. 31; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 62; Kilian, CR 2021, 9, 28; Grimm/Kühne, ArbRB 2018, 218, 219; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 273; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1732; Maschmann, NZA-Beilage 2018, 115, 116.
 
236
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 114; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 78; Ernst, ZD 2017, 110, 113.
 
237
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO, Art. 4 Rn. 78; Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 114; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 23, Art. 7 Rn. 31; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 39; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 273; Grimm/Kühne, ArbRB 2018, 218, 219; Veil, NJW 2018, 3337, 3340.
 
238
Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 46a.1; Grimm/Kühne, ArbRB 2018, 218, 219.
 
239
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 20; Buchner/Petri, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 20.
 
240
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 61; Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 43; Lorenz, VuR 2019, 213, 215.
 
241
Gausling, PinG 2019, 61, 66.
 
242
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 6 Rn. 23; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 7; Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 43; Rossnagel, ZD 2019, 157, 160; Gola/Jaspers, RDV 2018, 145, 146.
 
243
Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 18; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 9.
 
244
Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 18.
 
245
Bieresborn, NZS 2017, 926, 929.
 
246
Gola/Jaspers, RDV 2018, 145, 150.
 
247
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 9 Rn. 6; vgl. Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 5.
 
248
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 9 Rn. 6.
 
249
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
250
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 9 Rn. 6.
 
251
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
252
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
253
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11; Buchner/Petri, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 181 ff.
 
254
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
255
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
256
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
257
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
258
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 11.
 
259
Albers/Veit, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 9 Rn. 51; Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 47; a.A. Kampert, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 14; Gola, NZA 2019, 654, 655.
 
260
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 9 Rn. 1; Franzen, EuZA 2017, 313, 328; Gola, BB 2017, 1462, 1468; Schneider, ZD 2017, 303, 305.
 
261
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 119; Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 47; Albers/Veit, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 9 Rn. 51; Rossnagel, ZD 2019, 157, 161.
 
262
Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 47; Gola, NZA 2019, 654, 655.
 
263
Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 10.
 
264
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 87; Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 236, 245; Gola, in: Gola/Heckmann, BDSG, § 26 Rn. 134; Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 51; Düwell/Brink, NZA 2017, 1081, 1085.
 
265
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 87; Gola, NZA 2019, 654, 655.
 
266
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
267
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 93; Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 44, 46; Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 108; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 7; Gola, in: Gola, DS-GVO, Art. 4 Rn. 67; Benedikt, PinG 2020, 220, 222; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 649; Joachim, ZD 2017, 414, 418; Krohm/Müller-Peltzer, ZD 2017, 551, 555; Lepperhoff, ZD-Aktuell 2017, 05.748; Schätzle, PinG 2017, 203, 204; Determann/Weigl, EuZW 2016, 811, 813.
 
268
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 93; Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 46; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 33; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 7; Gola, in: Gola, DS-GVO, Art. 4 Rn. 67; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 41; Benedikt, PinG 2020, 220, 222; Roßnagel, ZD 2019, 157, 160; Joachim, ZD 2017, 414, 418; Lepperhoff, ZD-Aktuell 2017, 05.748; Spindler, DB 2016, 937, 939 f.
 
269
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 93; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 1.
 
270
Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 127; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 7; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 50; Bühr, K&R 2021, 221, 222; Hug/Verheyen, K&R 2021, 78, 79.
 
271
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 53; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 33, 41 f., BDSG § 26 Rn. 224; Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art 49 Rn. 16; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 51; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 75; Pohl, Einwilligung, S. 160; Bühr, K&R 2021, 221, 222; Brecht/Steinbrück/Wagner, PinG 2018, 10, 12; Fischer, NZA 2018, 8, 11; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Otto/Rüdlin, ZD 2017, 519, 521; Spelge, DuD 2016, 775, 780.
 
272
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 38; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 26; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 75; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 87; Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
273
Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 127; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 38; vgl. Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 26.
 
274
Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 75.
 
275
Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 42; vgl. Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 75; vgl. Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
276
vgl. Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 7; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 51, 53.
 
277
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 50; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 157.
 
278
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 50; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 65; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 269; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733.
 
279
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 77; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 50; Seifert, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 88 Rn. 52; Brecht/Steinbrück/Wagner, PinG 2018, 10, 12.
 
280
vgl. BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 77.
 
281
Martini/Botta, NZA 2018, 625, 629.
 
282
Brink/Schwab, RDV 2017, 170, 176.
 
283
vgl. Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 72; BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Gola, in: Gola/Heckmann, BDSG, § 26 Rn. 132; Martini/Botta, NZA 2018, 625, 629; Gola, BB 2017, 1462, 1467.
 
284
vgl. Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63; vgl. Stück, ArbRAktuell 2019, 216, 218; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139.
 
285
Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63.
 
286
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 77.
 
287
Seifert, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 88 Rn. 217; Ernst, ZD 2017, 110, 112.
 
288
Gola, in: Gola/Heckmann, BDSG, § 26 Rn. 132; Gola, BB 2017, 1462, 1467.
 
289
Seifert, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 88 Rn. 217.
 
290
Byers/Wenzel, BB 2017, 2036, 2040; vgl. Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 78, der insoweit die Verfolgung gleichgelagerter Interessen annimmt.
 
291
Byers/Wenzel, BB 2017, 2036, 2040.
 
292
Franzen, in: Müller-Glöge/Preis/Schmidt, ErfK-ArbR, BDSG, § 26 Rn. 42; Franzen, ZfA 2019, 18, 30.
 
293
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 77; Gräber/Nolden, Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 27.
 
294
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733.
 
295
Fischer, NZA 2018, 8, 11.
 
296
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 77; vgl. Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 27.
 
297
Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 27.
 
298
Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 66; Wybitul, NZA 2017, 413, 416.
 
299
LfDI BW, Tätigkeitsbericht 2018, S. 40; Riesenhuber, in: BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 47a; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 77; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139.
 
300
Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139.
 
301
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 25; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 29; Wybitul, NZA 2017, 413, 416.
 
302
BT-Drs. 18/1135, S. 97; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 29; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 76; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Wybitul/Böhm, BB 2015, 2101, 2102.
 
303
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Franzen, ZfA 2019, 18, 29; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 29; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 76; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Wybitul/Böhm, BB 2015, 2101, 2102.
 
304
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 87; Betz, SPA 2019, 29, 30.
 
305
BT-Drs. 18/11.325, S. 98; Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 51; Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 51 f.
 
306
Spindler, DB 2016, 937, 943.
 
307
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 29; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 76; Franzen, ZfA 2019, 18, 29; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Wybitul/Böhm, BB 2015, 2101, 2102.
 
308
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 29; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 76; Betz, SPA 2019, 29, 30; Franzen, ZfA 2019, 18, 29; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733; Wybitul/Böhm, BB 2015, 2101, 2102.
 
309
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 63; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 30; Franzen, ZfA 2019, 18, 29; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1733.
 
310
Wybitul/Böhm, BB 2015, 2101, 2102.
 
311
Wybitul/Böhm, BB 2015, 2101, 2102.
 
312
Kündigungsschutzgesetz in der Fassung der Bekanntmachung vom 25. August 1969 (BGBl. I S. 1317), das zuletzt durch Artikel 4 des Gesetzes vom 17. Juli 2017 (BGBl. I S. 2509) geändert worden ist.
 
313
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 111; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 40; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 72; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 269; Pohl, Einwilligung, S. 161; Ernst, ZD 2017, 110, 111 f.; vgl. Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 120.
 
314
Fischer, NZA 2018, 8, 11; Thüsing, BB 2016, 2165, 2166.
 
315
Thüsing, BB 2016, 2165, 2166.
 
316
Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 7; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 56, 94; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 51; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 651; Nägele/Apel/Stolz/Bosman, K&R 2019, 361, 363; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Hoffmann, NZS 2017, 807, 809; Kort, DB 2016, 711, 715; Spelge, DuD 2016, 775, 780; Spindler, DB 2016, 937, 940.
 
317
Pohl, Einwilligung, S. 153.
 
318
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 9; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 41.
 
319
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 41.
 
320
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 96; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 33.
 
321
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 41; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 38; vgl. Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 25; vgl. Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 88; Linck, in: Schaub, ArbR-Handbuch, § 153 Rn. 4; Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 80; Benedikt, PinG 2020, 220, 222; Taeger/Schweda, ZD 2020, 124, 127; Engeler, ZD 2018, 55, 56; Golland, MMR 2018, 130, 131; Spindler, DB 2016, 937, 940; Tavanti, RDV 2016, 231, 235.
 
322
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 22; Krohm/Müller-Peltzer, ZD 2017, 551, 552.
 
323
Dammann, ZD 2016, 306, 311.
 
324
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 96.
 
325
vgl. Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 22.
 
326
Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 81.
 
327
Frenzel, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 18; so wohl auch Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 83; Tavanti, RDV 2016, 231, 235.
 
328
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 41 f.; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 95; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 23; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 46; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 90; Engeler, ZD 2018, 55, 58; Schätzle, PinG 2017, 203, 206.
 
329
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 99.
 
330
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 99.
 
331
Schätzle, PinG 2017, 203, 205.
 
332
Engeler, ZD 2018, 55, 59.
 
333
Engeler, ZD 2018, 55, 59.
 
334
Gola, K&R 2017, 145, 147.
 
335
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Einleitung Rn. 39; Selmayr/Ehmann, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Einführung Rn. 97; Paal/Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, Einleitung Rn. 10; Pohl, Einwilligung, S. 143; Betz, SPA 2019, 29, 30.
 
336
EuGH, Urt. v. 19.11.1998 – C-162/97, ECLI:EU:C:1998:554, Rn. 54; EuGH, Urt. v. 24.11.2005 – C-136/04, ECLI:EU:C:2005:716, Rn. 32; Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Einleitung Rn. 39; Selmayr/Ehmann, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Einführung Rn. 97; Pohl, Einwilligung, S. 143; Franck, ZD 2017, 509, 510.
 
337
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 42; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 97; Kollmar/El-Auwad, K&R 2021, 73, 75.
 
338
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 42; vgl. Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 97.
 
339
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 98; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 44; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 19; Kollmar/El-Auwad, K&R 2021, 73, 75; Engeler, ZD 2018, 55, 59; Schätzle, PinG 2017, 203, 208.
 
340
Artikel-29-Datenschutzgruppe, WP 259, S. 8; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 46; vgl. Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 98; vgl. Pohl, Einwilligung, S. 155; vgl. Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 73; vgl. Dammann, ZD 2016, 307, 311; Krohm/Müller-Peltzer, ZD 2017, 551, 553.
 
341
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 46; Albrecht, CR 2016, 88, 91.
 
342
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 46.
 
343
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 47; Buchner, DuD 2016, 155, 158.
 
344
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
345
Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 5; Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
346
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
347
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
348
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
349
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158; Determann/Weigl, EuZW 2016, 811, 815.
 
350
Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
351
vgl. Ambrock/Karg, ZD 2017, 154, 158.
 
352
Schantz, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 18.
 
353
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 35.
 
354
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 283; vgl. Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; vgl. Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 4 Rn. 171; a.A. Maschmann, NZA-Beilage 2018, 115, 116: „in Form einer ausdrücklichen Erklärung“.
 
355
Fladung/Pötters, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 7, 8 Rn. 9; vgl. Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 4 Rn. 172; Wybitul/Pötters, RDV 2016, 10, 12.
 
356
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 5.
 
357
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 10; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 7; Hug/Verheyen, K&R 2021, 78, 79; Nägele/Apel/Stolz/Bosman, K&R 2019, 361, 363; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; Hoffmann, NZS 2017, 897, 809; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507.
 
358
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 10; Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 117; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; Hoffmann, NZS 2017, 897, 809; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507.
 
359
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 27; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507.
 
360
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579.
 
361
Gola, in: Gola, DS-GVO, Einleitung Rn. 36; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 49; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 25; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 650; Conrad, K&R 2018, 741, 743.
 
362
Lange/Filip, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 49 Rn. 5; Klabunde, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 4 Rn. 54; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 12; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 37; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 6; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 7; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 25; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 650.
 
363
Klabunde, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 4 Rn. 54; Heberlein, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 6 Rn. 12; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 37; Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 33; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 6; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 25; Fladung/Pötters, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 7, 8 Rn. 1, 12; Samardzic/Becker, EuZW 2020, 646, 650; Conrad, K&R 2018, 741, 743; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; Franzen, EuZA 2017, 313, 328; Tavanti, RDV 2016, 231, 236; Wybitul/Pötters, RDV 2016, 10, 12.
 
364
Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 263; Schröder, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 14; Towfigh/Ulrich, in: Sydow, DS-GVO, Art. 49 Rn. 5; a.A. Conrad, K&R 2018, 741, 743: schriftlich oder protokollierte Textform.
 
365
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 35.
 
366
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 9 Rn. 15.
 
367
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 35.
 
368
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 9 Rn. 15.
 
369
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 33; Zerdick, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 49 Rn. 6; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 50; Weichert, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 9 Rn. 47; Pauly, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 49 Rn. 7; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. Rn. 11; Petri, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 9 Rn. 33; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 25 f.; Franzen, EuZA 2017, 313, 328.
 
370
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 117; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 37; Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 33; Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. Rn. 10; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 283; Pötters/Böhm, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 4 Rn. 49; Wirwohl, DS 2018, 236, 237 f.; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; Ernst, ZD 2017, 110, 114; Franzen, EuZA 2017, 313, 328; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507; Krohm, ZD 2016, 368, 371; Tavanti, RDV 2016, 231, 236.
 
371
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 117; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 37; Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 39; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 89; Pötters/Böhm, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 4 Rn. 49; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; a.A. Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 21.
 
372
Schiff, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 9 Rn. 33.
 
373
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 25.
 
374
Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 43.
 
375
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 27; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507.
 
376
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 35; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 579.
 
377
vgl. Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 69; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Nr. 11 Rn. 9; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 36; Nägele/Apel/Stolz/Bosman, K&R 2019, 361, 363; Ernst, ZD 2017, 110, 114; Taeger/Rose, BB 2016, 819, 823.
 
378
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 23.
 
379
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 69; Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 42; Wybitul/Ströbel/Rueß, ZD 2017, 503, 507; vgl. Klabunde, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 4 Rn. 53; Hug/Verheyen, K&R 2021, 78, 79; Leutheusser-Schnarrenberger, RDV 2016, 173, 180; vgl. Spindler, DB 2016, 937, 940; a.A. Krohm, ZD 2016, 368, 372.
 
380
EuGH,Urt. v. 1.10.2019 – C-673/17 = NJW 2019, 3433, 3433.
 
381
BGH, Urt. v. 28.5.2020 – I ZR7/16 = NJW 2020, 2540, 2540.
 
382
Weichert, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 118; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO Art. 7 Rn. 37; Ernst, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 89; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Arning/Rothkegel, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 4 Rn. 284; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 29.
 
383
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 23.
 
384
vgl. zur Schriftform Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 79 und Gola, BB 2017, 1464, 1468.
 
385
BVerwG, v. 25.11.1970 – IV C 119/68 = NJW 1971, 1054; Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 117.
 
386
Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 118.
 
387
Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 118.
 
388
BT-Drs. 19/11.181 v. 26.6.2019, S. 19.
 
389
BT-Drs. 19/11.181 v. 26.6.2019, S. 19.
 
390
BT-Drs. 19/11.181 v. 26.6.2019, S. 19.
 
391
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 79; Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 45; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 34; Petri, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 9 Rn. 33; Seifert, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 88 Rn. 219; Martini/Botta, NZA 2018, 625, 628.
 
392
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 79; vgl. Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 45.
 
393
Martini/Botta, NZA 2018, 625, 628.
 
394
BT-Drs. 18/11.325, S. 97; vgl. Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 34.
 
395
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 79; kritisch auch Martini/Botta, NZA 2018, 625, 628.
 
396
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 79; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 35.
 
397
Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 45; so Seifert, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 88 Rn. 219; Franzen, in: Müller-Glöge/Preis/Schmidt, ErfK-ArbR, BDSG § 26 Rn. 43.
 
398
BT-Drs. 19/11.181 v. 26.6.2019, S. 19.
 
399
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 81; Kirchert, PinG 2020, 82, 83.
 
400
in Bezug auf die Schriftform jeweils BT-Drs. 18/11.325, S. 97; Seifert, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 88 Rn. 219; Klausch/Grabenschröer, PinG 2018, 135, 139; Nebel, ZD 2018, 520, 523; Reiserer/Christ/Heinz, DStR 2018, 1501, 1507; Düwell/Brink, NZA 2017, 1081, 1085; Kort, ZD 2017, 319, 321.
 
401
Selk, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 88 Rn. 207; vgl. Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 64; vgl. Maschmann, NZA-Beilage 2018, 115, 116.
 
402
Selk, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 88 Rn. 207, 226; Gola/Heckmann, in: Gola/Heckmann, BDSG, Einleitung Rn. 37; vgl. Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 64; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1735.
 
403
Selk, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 88 Rn. 207, 226; vgl. Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 64; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1735: „erhebliche Bedenken“; Maschmann, NZA-Beilage 2018, 115, 116; Krohm, ZD 2016, 368, 371.
 
404
Spiecker gen. Döhmann/Bretthauer, in: Spiecker gen. Döhmann/Bretthauer, Datenschutz, E 4.0 Rn. 23.
 
405
Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 120.
 
406
vgl. zur Schriftform Franzen, ZfA 2019, 18, 30.
 
407
Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 36.
 
408
Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 36.
 
409
BT-Drs. 18/11325, S. 97; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 35.
 
410
Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 45; Gola, in: Gola/Heckmann, BDSG, § 26 Rn. 133; Zöll, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 79; Düwell/Brink, NZA 2017, 1081, 1084 f.; Gola, BB 2017, 1462, 1467 f.; Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 122.
 
411
vgl. zur Schriftform Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 229 und Franzen, in: Müller-Glöge/Preis/Schmidt, ErfK-ArbR, BDSG § 26 Rn. 44: besondere Eilbedürftigkeit.
 
412
vgl. zur Schriftform Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 229.
 
413
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 87; Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 51.
 
414
Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 87.
 
415
Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 37; Franzen, in: Müller-Glöge/Preis/Schmidt, ErfK-ArbR, BDSG § 26 Rn. 44; vgl. Gola/Heckmann, in: Gola/Heckmann, BDSG, Einleitung Rn. 37.
 
416
a.A. Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 37.
 
417
Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 37.
 
418
Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 37.
 
419
BVerfG, Urt. v. 27.2.2008–1 BvR 370/07, 1 BvR 595/07 = NJW 2008, 822, 828; BVerfG, Beschl. v. 13.6.2007–1 BvR 1550/03 u. a. = NJW 2007, 2464, 2468; BVerfG, Beschl. v. 4.4.2006–1 BvR 518/02 = NJW 2006, 1939, 1941; vgl. Kock/Francke, NZA 2009, 646, 648.
 
420
BVerfG, Beschl. v. 4.4.2006–1 BvR 518/02 = NJW 2006, 1939, 1941; BVerfG, Beschl. v. 20.6.1984–1 BvR 1494/78 = NJW 1985, 121, 122; BVerfG, Beschl. v. 9.3.1994–2 BvL 43/92 u. a. = NJW 1994, 1577, 1579.
 
421
BVerfG, Urt. v. 27.2.2008–1 BvR 370/07, 1 BvR 595/07 = NJW 2008, 822, 829; BVerfG, Beschl. v. 13.6.2007–1 BvR 1550/03 u. a. = NJW 2007, 2464, 2468 f.
 
422
BVerfG, Urt. v. 27.2.2008–1 BvR 370/07, 1 BvR 595/07 = NJW 2008, 822, 829; BVerfG, Beschl. v. 13.6.2007–1 BvR 1550/03 u. a. = NJW 2007, 2464, 2469; BVerfG, Beschl. v. 4.4.2006–1 BvR 518/02 = NJW 2006, 1939, 1941.
 
423
Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 119.
 
424
Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 119.
 
425
Thüsing/Schmidt/Forst, RDV 2017, 116, 119.
 
426
Schmidt, Datenschutz, S. 303.
 
427
vgl. Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 34; Schild, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 4 Rn. 132; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 93; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 50; Ingold, in: Sydow, DS-GVO Art. 7 Rn. 46; Ernst, ZD 2020, 383, 384; Maschmann, NZA-Beilage 2018, 115, 116; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 580; a.A. Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 92.
 
428
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 46; Linck, in: Schaub, ArbR-Handbuch, § 153 Rn. 6; Ludyga, MMR 2017, 158, 160.
 
429
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 91; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 46; Spelge, DuD 2016, 775, 781; Tavanti, RDV 2016, 231, 238; Wybitul, ZD 2016, 203, 205.
 
430
Wedde, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 6 Rn. 23; Däubler, in: Däubler/Wedde/Weichert/Sommer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 49; Maschmann, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 88 Rn. 50; Frenzel, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 16; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 67; Linck, in: Schaub, ArbR-Handbuch, § 153 Rn. 6; Fladung/Pötters, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 7, 8 Rn. 23; Ernst, ZD 2020, 383, 384; Lücke, NZA 2019, 658, 662; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 580; Kleinebrink, DB 2018, 1729, 1734; Kort, DB 2016, 711, 715; Fuchs, BB 2015, 3074, 3078.
 
431
a.A. Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 38; Spindler, DB 2016, 937, 940 geht insoweit von einer schuldrechtlichen Verpflichtung zur erneuten Einwilligungserklärung aus; a.A. Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 92, der den Widerruf nach Treu und Glauben für ausgeschlossen hält, wenn die Einwilligung danach aufgrund einer wirksamen vertraglichen Verpflichtung sofort wieder erteilt werden müsste; a.A. Ernst, ZD 2020, 383, 385, der eine teleologische Reduktion annimmt, wenn die Einwilligung vertraglich zwingende Hauptleistungspflicht ist.
 
432
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 89; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 91; Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Dix, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 12; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 71.
 
433
Worms, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 35.
 
434
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 88.
 
435
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 88.
 
436
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 88.
 
437
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 88.
 
438
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 40; Frenzel, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 17; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 78; Ernst, ZD 2020, 383, 383.
 
439
Schulz, in: Gola, DS-GVO, Art. 7 Rn. 54; vgl. Frenzel, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 16; vgl. Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 47.
 
440
Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 91; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 17; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 78; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 47.
 
441
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 40; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 91; Plath, in: Plath, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 17; die gleiche Form wie für die Einwilligung nicht für möglich haltend: Bergt, in: Koreng/Lachenmann, DatenSR, II. Rn. 12.
 
442
Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 90; Frenzel, in: Paal/Pauly, DS-GVO Art. 7 Rn. 17; Ernst, ZD 2020, 383, 383.
 
443
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 89.
 
444
Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 47; Tavanti, RDV 2016, 231, 238.
 
445
Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 87.
 
446
Tavanti, RDV 2016, 231, 238 Fn. 61.
 
447
Tavanti, RDV 2016, 231, 238 Fn. 61; Dzida/Grau, DB 2018, 189, 190.
 
448
Fladung/Pötters, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 7, 8 Rn. 23.
 
449
Riesenhuber, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, BDSG § 26 Rn. 49; Gola, in: Gola, DS-GVO, Einleitung Rn. 36; Dzida/Grau, DB 2018, 189, 190.
 
450
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Herbst, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 24; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 85; vgl. Peuker, in: Sydow, DS-GVO, Art. 17 Rn. 18; Ernst, ZD 2020, 383, 384; Franck, RDV 2016, 111, 113.
 
451
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 89; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 85; Peuker, in: Sydow, DS-GVO, Art. 17 Rn. 18; Franck, RDV 2016, 111, 113.
 
452
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 89; Heckmann/Paschke, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 7 Rn. 92; Herbst, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 24; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 90; Ingold, in: Sydow, DS-GVO, Art. 7 Rn. 48; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 70; Fladung/Pötters, in: Wybitul, DS-GVO, Art. 7, 8 Rn. 24; Fischer, NZA 2018, 8, 11; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 580; Franzen, EuZA 2017, 313, 323; Franck, RDV 2016, 111, 113; Tavanti, RDV 2016, 231, 238.
 
453
Kramer, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 35; Stemmer, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 91; Kamann/Braun, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 17 Rn. 23, 25; Paal, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 24; Dix, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 12; Peuker, in: Sydow, DS-GVO, Art. 17 Rn. 18; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 70, 72; Bunnenberg, Datenschutzrecht, S. 45; Betz, SPA 2019, 29, 31; vgl. Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 580.
 
454
Buchner/Kühling, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 37; Franzen, EuZA 2017, 313, 333.
 
455
Kamann/Braun, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 17 Rn. 24; Peuker, in: Sydow, DS-GVO, Art. 17 Rn. 20.
 
456
Herbst, in: Kühling/Buchner, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 25.
 
457
Peuker, in: Sydow, DS-GVO, Art. 17 Rn. 38.
 
458
Paal, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 32; Dix, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 28; Ernst, ZD 2020, 383, 384; Tavanti, RDV 2016, 231, 238.
 
459
Paal, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 32; a.A. Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 90: gleiche Pflicht für Dritte, welche Daten aufgrund der Einwilligung vom Verantwortlichen erhalten haben.
 
460
Kamann/Braun, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 17 Rn. 45; Taeger, in: Taeger/Gabel, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 7 Rn. 70; Klement, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 7 Rn. 90; Ziebarth/Elsaß, ZUM 2018, 578, 580.
 
461
Worms, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 70; Kamann/Braun, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 17 Rn. 44; Kamlah, in: Plath, DS-GVO Art. 17 Rn. 15; Paal, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 33.
 
462
Worms, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 73; vgl. Dix, in: Simitis/Hornung/Spiecker gen. Döhmann, DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 26.
 
463
Worms, in: Wolff/Brink, BeckOK-DatenSR, DS-GVO Art. 17 Rn. 73.
 
464
Paal, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, DS-GVO Art. 17 Rn. 32; vgl. Kamann/Braun, in: Ehmann/Selmayr, DS-GVO, Art. 17 Rn. 43 f.
 
465
BT-Drs. 18/11.325, S. 98; Forst, in: Auernhammer, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 88; Gräber/Nolden, in: Paal/Pauly, DS-GVO/BDSG, BDSG § 26 Rn. 46; Spiecker gen. Döhmann/Bretthauer, in: Spiecker gen. Döhmann/Bretthauer, Datenschutz, E 4.0 Rn. 16; Gola, BB 2017, 1462, 1468.
 
466
Kremer, CR 2017, 367, 373.
 
Metadaten
Titel
Wirksamkeitsvoraussetzungen
verfasst von
Inka Knappertsbusch
Copyright-Jahr
2022
DOI
https://doi.org/10.1007/978-3-658-37810-3_4