Skip to main content

2020 | OriginalPaper | Buchkapitel

Polish Rivers as Hydrographic Objects

verfasst von : Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Maciej Markowski, Włodzimierz Golus

Erschienen in: Polish River Basins and Lakes – Part I

Verlag: Springer International Publishing

Aktivieren Sie unsere intelligente Suche, um passende Fachinhalte oder Patente zu finden.

search-config
loading …

Abstract

This paper characterises rivers, the major hydrographic objects within the water network of Poland. The authors point out to the diverse nature of the river network resulting from the natural topography of Poland and the fact that the contemporary river network uses valleys inherited from the past. Systems of two largest Polish allochthonous (transit) rivers, the Vistula and the Oder, are characterised. The rivers of Przymorze and the Niemen basin are discussed in less detail. The paper shows that the stability of discharge in Polish rivers, resulting from climate conditions (precipitation exceeding field evaporation over the entire water year), is determined by the underground contributor to the discharge, which is a result of underground water drainage by the river channels. The contribution of underground runoff to the total discharge of Polish rivers is generally stable over the year, and the percentage of surface runoff contributing to the total discharge depends on the morphogenetic zone (mountains, highlands, lowlands) where these rivers flow. Finally, the types of regimes characterising Polish rivers are presented and their spatial differentiation is discussed. Polish rivers are characterised by complex regimes. Most rivers are characterised by the moderately developed nival regime with the high water period in the spring. Some of the lowland rivers have well-developed nival regime, while some lakeland rivers are characterised by the poorly developed nival regime. The regimes of mountain rivers vary.

Sie haben noch keine Lizenz? Dann Informieren Sie sich jetzt über unsere Produkte:

Springer Professional "Wirtschaft+Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft+Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 102.000 Bücher
  • über 537 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Maschinenbau + Werkstoffe
  • Versicherung + Risiko

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Springer Professional "Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 67.000 Bücher
  • über 390 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Maschinenbau + Werkstoffe




 

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Fußnoten
1
Sinuosity ratio is the ratio of the river length to the length of a straight line connecting the river source with the river-mouth [8].
 
2
Tortuosity ratio is the ratio of the river length to the length of its valley [8].
 
Literatur
1.
Zurück zum Zitat Starkel L (2008) Paleogeograficzne korzenie współczesnej Polski. In: Starkel L, Kostrzewski A, Kotarba A, Krzemień K (eds) Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków, pp 13–20 Starkel L (2008) Paleogeograficzne korzenie współczesnej Polski. In: Starkel L, Kostrzewski A, Kotarba A, Krzemień K (eds) Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków, pp 13–20
2.
Zurück zum Zitat Gilewska S (1991) Współczesne środowisko przyrodnicze. Rzeźba. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 248–296 Gilewska S (1991) Współczesne środowisko przyrodnicze. Rzeźba. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 248–296
3.
Zurück zum Zitat Michno A (2017) Rzeźba. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 31–36 Michno A (2017) Rzeźba. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 31–36
4.
Zurück zum Zitat Klimaszewski M, Starkel L (1972) Karpaty Polskie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 167–231 Klimaszewski M, Starkel L (1972) Karpaty Polskie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 167–231
5.
Zurück zum Zitat Klimek K, Starkel L (1972) Kotliny Podkarpackie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 117–138 Klimek K, Starkel L (1972) Kotliny Podkarpackie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. I. Polska Południowa. Góry i wyżyny. PWN, Warsaw, pp 117–138
6.
Zurück zum Zitat Andrzejewski L, Krzemień K (2017) Doliny i koryta rzek. In: Jokiel J, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 121–127 Andrzejewski L, Krzemień K (2017) Doliny i koryta rzek. In: Jokiel J, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 121–127
7.
Zurück zum Zitat Gutry-Korycka M (2005) Rzeki. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 151–156 Gutry-Korycka M (2005) Rzeki. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 151–156
8.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Mikulski Z (2006) Hydrologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, p 339 Bajkiewicz-Grabowska E, Mikulski Z (2006) Hydrologia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, p 339
9.
Zurück zum Zitat Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) (1994) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutroficzny i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 7, Zakład Narodowy Ossolińskich, s. 281 Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) (1994) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutroficzny i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 7, Zakład Narodowy Ossolińskich, s. 281
10.
Zurück zum Zitat Hillbricht-Ilkowska A, Węgleńska T (1995) System rzeczno-jeziorny jako układ płatów krajobrazowych i stref granicznych. In: Dąbrowska-Prot E, Łuczak J (eds) Problemy ekologii krajobrazu pojeziernego Polski Północno-Wschodniej. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 12. Oficyna Wydawnicza, Instytut Ekologii PAN, pp 185–202 Hillbricht-Ilkowska A, Węgleńska T (1995) System rzeczno-jeziorny jako układ płatów krajobrazowych i stref granicznych. In: Dąbrowska-Prot E, Łuczak J (eds) Problemy ekologii krajobrazu pojeziernego Polski Północno-Wschodniej. Zesz. Nauk. „Człowiek i Środowisko” PAN, 12. Oficyna Wydawnicza, Instytut Ekologii PAN, pp 185–202
11.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Circulation of matter in the river-lake systems. Warsaw University, Faculty of Geography and Regional Studies, Warsaw, p 274 Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Circulation of matter in the river-lake systems. Warsaw University, Faculty of Geography and Regional Studies, Warsaw, p 274
12.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Jeziorne ogniwa sieci hydrograficznej obszarów młodoglacjalnych i ich rola w kształtowaniu odpływu rzeki pojeziernej. Obieg wody w środowisku naturalnym i przekształconym. Wyd. UMCS, Lublin, pp 39–46 Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Jeziorne ogniwa sieci hydrograficznej obszarów młodoglacjalnych i ich rola w kształtowaniu odpływu rzeki pojeziernej. Obieg wody w środowisku naturalnym i przekształconym. Wyd. UMCS, Lublin, pp 39–46
13.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E (2017) Sieć rzeczna pojezierzy. In: Czerniawski R, Bilski P (eds) Funkcjonowanie i ochrona wód płynących. Szczecin, pp 297–306 Bajkiewicz-Grabowska E (2017) Sieć rzeczna pojezierzy. In: Czerniawski R, Bilski P (eds) Funkcjonowanie i ochrona wód płynących. Szczecin, pp 297–306
14.
Zurück zum Zitat Bajkiewicz-Grabowska E, Golus W (2009) Organizacja sieci hydrograficznej w zlewni pojeziernej przy różnym stanie jej retencji. In: Bogdanowicz R, Fac-Beneda J (eds) Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk, pp 159–166 Bajkiewicz-Grabowska E, Golus W (2009) Organizacja sieci hydrograficznej w zlewni pojeziernej przy różnym stanie jej retencji. In: Bogdanowicz R, Fac-Beneda J (eds) Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych. Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Gdańsk, pp 159–166
15.
Zurück zum Zitat Kwidzińska M (2010) Rola oczek w uaktywnianiu odpływu powierzchniowego. Praca magisterska wykonana w Katedrze Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego (typescript) Kwidzińska M (2010) Rola oczek w uaktywnianiu odpływu powierzchniowego. Praca magisterska wykonana w Katedrze Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego (typescript)
16.
Zurück zum Zitat Fac-Beneda J (2017) Struktura sieci hydrograficznej. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 116–127 Fac-Beneda J (2017) Struktura sieci hydrograficznej. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 116–127
17.
Zurück zum Zitat Błaszkowski J (1992) mapa gęstości sieci wodnej na Żuławach Elbląskich. Zeszyty Naukowe UG, Geografia 18, Gdańsk Błaszkowski J (1992) mapa gęstości sieci wodnej na Żuławach Elbląskich. Zeszyty Naukowe UG, Geografia 18, Gdańsk
18.
Zurück zum Zitat Rocznik statystyczny Rzczypospolitej Polskiej 2015, Rok LXXV. GUS, Warsaw Rocznik statystyczny Rzczypospolitej Polskiej 2015, Rok LXXV. GUS, Warsaw
20.
Zurück zum Zitat Starkel L (1996) Rivers in space and time. In: Kułtuniak J (ed) Rzeki, Kultura-Cywilizacja-Historia, vol 5, pp 43–60 Starkel L (1996) Rivers in space and time. In: Kułtuniak J (ed) Rzeki, Kultura-Cywilizacja-Historia, vol 5, pp 43–60
21.
Zurück zum Zitat Starkel L (2001) Evaluation of the Vistula river valley since the last glaciations till present (Historia doliny Wisły od ostatniego zlodowacenia do dziś). IGiPZ PAN, seria Monografie 2, p 263 Starkel L (2001) Evaluation of the Vistula river valley since the last glaciations till present (Historia doliny Wisły od ostatniego zlodowacenia do dziś). IGiPZ PAN, seria Monografie 2, p 263
22.
Zurück zum Zitat Majewski W (2010) Perspektywiczne zagospodarowanie dorzecza Wisły wraz z systemem ocen wpływu inwestycji hydrotechnicznych na środowisko. Sprawozdanie z realizacji zadania 9 projektu „Klimat. Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo” współfinansowanego przez UE z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Warsaw, p 31 Majewski W (2010) Perspektywiczne zagospodarowanie dorzecza Wisły wraz z systemem ocen wpływu inwestycji hydrotechnicznych na środowisko. Sprawozdanie z realizacji zadania 9 projektu „Klimat. Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo” współfinansowanego przez UE z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Warsaw, p 31
23.
Zurück zum Zitat Majewski W (2016) Monografia dolnej Wisły. IMGW-PIB, Warsaw, p 173 Majewski W (2016) Monografia dolnej Wisły. IMGW-PIB, Warsaw, p 173
24.
Zurück zum Zitat Kondracki J (2009) Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, p 450 Kondracki J (2009) Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, p 450
25.
Zurück zum Zitat Biernacki Z (2000) Geomorfologia i wody powierzchniowe. [w}: Wisła w Warszawie. Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2000:22–70 Biernacki Z (2000) Geomorfologia i wody powierzchniowe. [w}: Wisła w Warszawie. Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA 2000:22–70
26.
Zurück zum Zitat Cebulak K (2010) Delta Wisły powyżej i poniżej morza. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja. Nowy Dwór Gdański, p 59 Cebulak K (2010) Delta Wisły powyżej i poniżej morza. Stowarzyszenie Żuławy i Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja. Nowy Dwór Gdański, p 59
27.
Zurück zum Zitat Pociask-Karteczka J (2017) Położenie hydrograficzne Polski na tle Europy. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 15–21 Pociask-Karteczka J (2017) Położenie hydrograficzne Polski na tle Europy. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 15–21
28.
Zurück zum Zitat Walczak Z, Sroka Z, Tschuschke W, Stefanek P, Wrzosek K (2017) Straty filtracyjne zrzutów ze zbiornika Jeziorsko zasilających przepływy niżówkowe Warty. Acta Sci Pol Form Circum 16(4):217–232CrossRef Walczak Z, Sroka Z, Tschuschke W, Stefanek P, Wrzosek K (2017) Straty filtracyjne zrzutów ze zbiornika Jeziorsko zasilających przepływy niżówkowe Warty. Acta Sci Pol Form Circum 16(4):217–232CrossRef
29.
Zurück zum Zitat Rudyk S (2013) Zmiany sieci wodnej delty Redy i jej linii brzegowej w świetle dokumentacji kartograficznej oraz zobrazowań lotniczych i satelitarnych. PhD thesis typescript, s. 266 Rudyk S (2013) Zmiany sieci wodnej delty Redy i jej linii brzegowej w świetle dokumentacji kartograficznej oraz zobrazowań lotniczych i satelitarnych. PhD thesis typescript, s. 266
31.
Zurück zum Zitat Dynowska I (1971) Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zeszyty Naukowe UJ, CCLXVIII, Prace Geograficzne 28, Kraków, pp 67–81 Dynowska I (1971) Typy reżimów rzecznych w Polsce. Zeszyty Naukowe UJ, CCLXVIII, Prace Geograficzne 28, Kraków, pp 67–81
32.
Zurück zum Zitat Dynowska I (1991) Obieg wody. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 355–387 Dynowska I (1991) Obieg wody. In: Starkel L (ed) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 355–387
33.
Zurück zum Zitat Dynowska I (1994) Reżim odpływu rzecznego, plansza 32.3 Odpływ rzeczny. In: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, PPWK im. E. Romera S.A., Warsaw Dynowska I (1994) Reżim odpływu rzecznego, plansza 32.3 Odpływ rzeczny. In: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. IGiPZ PAN, Główny Geodeta Kraju, PPWK im. E. Romera S.A., Warsaw
34.
Zurück zum Zitat Somorowska U (2005) Ustroje hydrologiczne. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 165–168 Somorowska U (2005) Ustroje hydrologiczne. In: Richling A, Ostaszewska K (eds) Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 165–168
35.
Zurück zum Zitat Wrzesiński D (2017) Reżimy rzek Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 215–221 Wrzesiński D (2017) Reżimy rzek Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 215–221
36.
Zurück zum Zitat Michalczyk Z (2017) Odpływ rzeczny w Polsce. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 153–160 Michalczyk Z (2017) Odpływ rzeczny w Polsce. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 153–160
37.
Zurück zum Zitat Ciupa T, Suligowski R, Łajczak A, Babiński Z (2017) Transport fluwialny w rzekach Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 201–213 Ciupa T, Suligowski R, Łajczak A, Babiński Z (2017) Transport fluwialny w rzekach Polski. In: Jokiel P, Marszelewski W, Pociask-Karteczka J (eds) Hydrologia Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw, pp 201–213
38.
Zurück zum Zitat Szymkiewicz R (2018) Dolna Wisła rzeka niewykorzystanych możliwości. Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, p 132 Szymkiewicz R (2018) Dolna Wisła rzeka niewykorzystanych możliwości. Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, p 132
Metadaten
Titel
Polish Rivers as Hydrographic Objects
verfasst von
Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska
Maciej Markowski
Włodzimierz Golus
Copyright-Jahr
2020
DOI
https://doi.org/10.1007/978-3-030-12123-5_2