Skip to main content

2015 | OriginalPaper | Buchkapitel

41. Vertragsgestaltung und Vertragsklauseln

verfasst von : Oliver Schoofs

Erschienen in: Das Recht des Corporate Real Estate Managements

Verlag: Springer Fachmedien Wiesbaden

Aktivieren Sie unsere intelligente Suche, um passende Fachinhalte oder Patente zu finden.

search-config
loading …

Zusammenfassung

Ein Mietverhältnis ist grundsätzlich definiert als das vertragliche Rechtsverhältnis zwischen Vermieter und Mieter, welches auf Gebrauchsüberlassung gegen Entgelt in Form von Miete gerichtet ist. Im Rahmen des Vertragsschlusses gelten hier ebenso wie bei allen rechtlichen Schuldverhältnissen des BGB die grundlegenden Vorschriften und Voraussetzungen zum Vertragsschluss gem. §§ 145 ff. BGB. Neben den generell notwendigen übereinstimmenden Willenserklärungen gerichtet auf ein Angebot und die korrespondierende Annahme gilt es im Gewerberaummietvertrag insbesondere die essentialia negotii als notwendigen Mindestinhalt, den ein Vertrag haben muss und über den die Vertragsparteien sich einig sein müssen, damit dieser Vertrag überhaupt geschlossen werden kann, nicht nur einfach zu bezeichnen, sondern in Kenntnis der daraus resultierenden Folgen diese so genau und konkret wie nur möglich darzustellen. Dabei handelt es sich beim Mietvertrag um die Vertragsparteien, das Mietobjekt, den Mietzweck sowie im weiteren Sinnen auch die Dauer der Überlassung sowie die Höhe der Miete.

Sie haben noch keine Lizenz? Dann Informieren Sie sich jetzt über unsere Produkte:

Springer Professional "Wirtschaft+Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft+Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 102.000 Bücher
  • über 537 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Maschinenbau + Werkstoffe
  • Versicherung + Risiko

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Springer Professional "Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 67.000 Bücher
  • über 390 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Maschinenbau + Werkstoffe




 

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Springer Professional "Wirtschaft"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 67.000 Bücher
  • über 340 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Versicherung + Risiko




Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Fußnoten
1
BGH NJW 1998, S. 595.
 
2
KG MDR 1998, S. 529.
 
3
BGH NJW 2008, S. 2771.
 
4
LG Osnabrück NZM 2002, S. 943.
 
5
OLG Düsseldorf NZM 2007, S. 923.
 
6
BGH NJW 2004, S. 1103.
 
7
BGH NZM 2005, S. 502.
 
8
BGH NZM 2008, S. 482.
 
9
OLG Düsseldorf ZMR 2008, S. 44; OLG Koblenz WuM 1999, S.694; OLG Frankfurt NJW-RR 1992, S. 396.
 
10
BGH NJW 1997, S. 3437.
 
11
BGH ZMR 1998, S. 17, 20.
 
12
BGH NJW 1989, S. 2383.
 
13
BGHZ 103, 72, 79.
 
14
BGH NJW-RR 2008, S. 1484.
 
15
BGH MDR 2012, S. 79.
 
16
BGH NZM 2002, S. 163.
 
17
BGH NJW 2005, S. 2225.
 
18
BGH MDR 2010, S. 133.
 
19
OLG Brandenburg IMR 2012, S. 412 zum Fall einer Physiotherapiepraxis, deren Zugang „barrierefrei“ zu gestalten ist.
 
20
OLG Düsseldorf MDR 2012, S. 140.
 
21
LG Itzehoe ZMR 2010, S. 191.
 
22
OLG Rostock ZMR 2010, S. 682.
 
23
LG Düsseldorf WuM 1990, S. 69.
 
24
OLG Düsseldorf IMR 2012, S. 237.
 
25
BGH MDR 2010, S. 916.
 
26
KG GuT 2006, S. 133.
 
27
BGH NJW 2010, S. 2648.
 
28
OLG Köln GuT 2004, S. 55.
 
29
OLG Düsseldorf ZMR 2002, S. 594.
 
30
KG GuT 2010, S. 201.
 
31
BGH GuT 2005, S. 163.
 
32
BGH NZM 2010, S. 313.
 
33
BGH NZM 2005, S. 699.
 
34
Schmid MDR 2005, S. 971; Ketzer ZMR 2005, S. 516.
 
35
OLG Hamm NZM 1998, S. 152.
 
36
KG ZMR 2006, S. 284.
 
37
BGH ZMR 2010, S. 517.
 
38
OLG Düsseldorf ZMR 2011, S. 865.
 
39
KG GuT 2009, S. 305.
 
40
ebd.
 
41
BGH GuT 2010, S. 343.
 
42
OLG Düsseldorf DWW 2008, S. 258.
 
43
OLG Düsseldorf GuT 2008, S. 18.
 
44
KG GuT 2011, S. 145; a. A. OLG Naumburg IMR 2011, S. 360.
 
45
BGH NJW 1988, S. 2664.
 
46
BGH NJW 1957, S. 1833.
 
47
BGH NZM 2009, S. 658.
 
48
BGH WPM 1994, S. 1136.
 
49
BGH ZMR 2008, S. 274.
 
50
OLG Düsseldorf GuT 2006, S. 237.
 
51
OLG Düsseldorf MDR 2012, S. 705; OLG Düsseldorf IMR 2011, S. 232; OLG Düsseldorf ZMR 2011, S. 118; OLG Naumburg NZM 2001, S. 100.
 
52
OLG Düsseldorf GuT 2007, S. 217.
 
53
Vgl. OLG Düsseldorf IMR 2011, S. 118; GuT 2005, S. 14.
 
54
BGH ZMR 1993, S. 57; OLG Naumburg NZM 2008, S. 772.
 
55
BGH NJW 1979, S. 2351.
 
56
LG Köln ZMR 2008, S. 457.
 
57
OLG Frankfurt MDR 2005, S. 28.
 
58
LG Heilbronn IMR 2012, S. 290.
 
59
BGH NZM 2006, S. 54.
 
60
BGH NJW 1978, S. 2390.
 
61
OLG Naumburg NZM 2008, S. 772.
 
62
KG GuT 2010, S. 22.
 
63
LG Hannover NMR 1993, S. 280; a. A. LG Lübeck NJW-RR 1993, S. 78.
 
64
BGH NJW-RR 1992, S. 1032.
 
65
OLG Karlsruhe GuT 2007, S. 16; LG Köln NZM 2005, S. 621.
 
66
OLG Düsseldorf GuT 2007, S. 206; OLG Düsseldorf ZMR 2004, S. 508; a. A. LG Köln NZM 2005, S. 621.
 
67
OLG Hamburg GuT 2003, S. 231.
 
68
KG IMR 2011, S. 452.
 
69
KG MDR 2008, S. 19; OLG Schleswig MDR 2001, S. 81.
 
70
OLG Nürnberg OLG Report 2008, S. 170; OLG Rostock MDR 2005, S. 1161.
 
71
OLG Koblenz NZM 2008, S. 405.
 
72
OLG Köln ZMR 2001, S. 30.
 
73
OLG Hamm GuT 2010, S. 208.
 
74
OLG Brandenburg IMR 2011, S. 280.
 
75
KG NZM 2009, S. 621.
 
76
BGH WPM 1985, S. 1175.
 
77
OLG Köln NJW-RR 1998, S. 1175.
 
78
OLG Naumburg GuT 2003, S. 91.
 
79
OLG Hamm NZM 1998, S. 511.
 
80
OLG Rostock GuT 2006, S. 17.
 
81
zustimmend: OLG Düsseldorf ZMR 1997, S. 583; KG GuT 2007, S. 212; ablehnend: OLG Dresden MDR 2010, S. 1445.
 
82
OLG Dresden MDR 2010, S. 1445; OLG Hamm NJW-RR 1997, S. 459.
 
83
OLG Frankfurt NZM 2004, S. 706.
 
84
BGH NJW 1981, S. 2344.
 
85
BGH ZMR 2011, S. 370.
 
86
BGH NJW 2010, S. 1131.
 
87
BGH NJW 1977, S. 624.
 
88
BGH WM 1995, S. 1455.
 
89
BGHZ 104, 232, S. 236.
 
90
BGH NJW-RR 2005, S. 1040.
 
91
BGH NJW 2010, S. 3152.
 
92
BGH NJW-RR 2002, S. 485.
 
93
BGH NZM 1998, S. 718.
 
94
OLG Düsseldorf NZM 2002, S. 563; LG Bonn ZMR 2009, S. 529.
 
95
OLG München WuM 1989, S. 128.
 
96
KG WuM 2005, S. 199; OLG Düsseldorf ZMR 1999, S. 19.
 
97
BGH NJW-RR 1998, S. 801.
 
98
Vgl. BGH NJW 2002, S. 2170; Neuhaus GuT 2006, S. 62.
 
99
Vgl. BGH GuT 2006, S. 68.
 
100
OLG Rostock NZM 2006, S. 584.
 
101
Vgl. Schneehain/Stütze NZM 2010, S. 881.
 
102
Vgl. OLG Düsseldorf DWW 1997, S. 74; ZMR 2000, S. 173.
 
103
BGH NZM 2008, S. 482.
 
104
BGH ZMR 1998, S. 12.
 
105
BGH NZM 2008, S. 687
 
106
Vgl. OLG Koblenz NZM 2002, S. 293.
 
107
OLG München ZMR 2009, S. 611
 
108
OLG Brandenburg NZM 2008, S. 406
 
109
Vgl. OLG Düsseldorf WuM 2001, S. 113
 
110
Vgl. OLG Celle Urteil v. 12.07.1995 – 2 U 109/94
 
111
Vgl. LG Berlin IMR 2011, S. 235
 
112
Vgl. BGH NJW 1998, S. 58
 
113
Vgl. BGH NZM 2010, S. 319.
 
114
BGH NZM 2008, S. 482.
 
115
Vgl. BGH NJW 2007, S. 3346.
 
116
BGH NJW 2010, S. 1453.
 
117
BGH NJW 2013, S. 3361.
 
118
Vgl. Neuhaus INR 2013, S. 444; IMR 2013, S. 310; Leo NJW 2013, S. 3363.
 
119
OLG Jena NZM 2008, S. 572.
 
120
BGH ZMR 2008, S. 701.
 
121
Vgl. BGH NZM 2008, S. 484; LG Hamburg ZMR 2009, S. 535.
 
122
BGH NJW 2009, S. 2195; KG GuT 2007, S. 87.
 
123
Vgl. OLG Zweibrücken MDR 2011, S. 349.
 
124
OLG Naumburg ZMR 2008, S. 371.
 
125
BGH GuT 2012, S. 29.
 
126
OLG Düsseldorf MDR 2012, S. 84.
 
127
BGH NZM 2002, S. 291.
 
128
BGH NZM 2005, S. 584.
 
129
OLG Köln NZM 2006, S. 464.
 
130
BGH NJW 2008, S. 365.
 
131
OLG Düsseldorf NZM 2007, S. 643.
 
132
BGH NZM 2001, S. 43.
 
133
OLG Jena NZM 2008, S. 572.
 
134
OLG Brandenburg Urteil v. 23.10.2012 – 6 U 29/12.
 
135
KG NZM 2008, S. 576.
 
136
KG ZMR 1999, S. 705.
 
137
BGH NZM 2009, S. 198.
 
138
OLG Naumburg WuM 2000, S. 671.
 
139
OLG Karlsruhe NZM 2003, S. 513.
 
140
Vgl. BGH GuT 2007, S. 126.
 
141
Zusammenfassend: OLG Rostock NZM 2007, S. 733.
 
142
BGH NZM 2000, S. 548.
 
143
Zusammenfassend: Lindner-Figura, Kap. 6, Rn. 125 ff.
 
144
OLG Düsseldorf ZMR 2003, S. 424.
 
145
OLG Rostock MDR 2010, S. 22.
 
146
Vgl. OLG Düsseldorf GuT 2008, S. 188.
 
147
BGH NJW 1964, S. 395; OLG Düsseldorf MDR 2004, S. 1179.
 
148
Vgl. OLG Koblenz ZMR 2008, S. 793.
 
149
OLG Nürnberg OLGR 2009, S. 121.
 
150
Vgl. BGH NZM 2001, S. 45.
 
151
Vgl. BGH NJW 2003, S. 2987.
 
152
Vgl. BGH NZM 2004, S. 301.
 
153
Vgl. BGH NZM 2003, S. 716.
 
154
Vgl. OLG München ZMR 1996, S. 550.
 
155
KG MDR 2012, S. 516.
 
156
Vgl. BGH NJW 2012, S. 2187.
 
157
BGH MDR 2005, S. 264.
 
158
BGHZ 63, 132; BGH INR 2012, S. 284.
 
159
BGH NZM 2004, S. 785; ZMR 2009, S. 436.
 
160
BGH NJW-RR 2009, S. 593; OLG Naumburg ZMR 2000, S. 291.
 
161
OLG Hamm MDR 2004, S. 206.
 
162
BGH NZM 2010, S. 123.
 
163
BGH NZM 2010, S. 279.
 
164
BGH Urteil vom 26.09.2012 – XII ZR 112/10.
 
165
BGH ZMR 2011, S. 788.
 
166
BGH ZMR 2005, S. 844.
 
167
BGH ZMR 2005, S. 844.
 
168
BGH WuM 2012, S. 453.
 
169
OLG Düsseldorf ZMR 1984, S. 20.
 
170
BGH WuM 2007, S. 694.
 
171
OLG Dresden NZM 2000, S. 827.
 
172
OLG Düsseldorf NZM 2002, S. 526.
 
173
LG Hamburg ZMR 2005, S. 620; so wohl auch BGH GuT 2012, S. 133.
 
174
BGH ZMR 2006, S. 104.
 
175
BGH WuM 2006, S. 612.
 
176
BGH WuM 2011, S. 688.
 
177
AG Hamburg WuM 1996, S. 28.
 
178
BGH ZMR 2011, S. 788.
 
179
BGH WuM 2004, S. 201.
 
180
OLG Düsseldorf ZMR 2000, S. 604.
 
181
LG Hamburg ZMR 2003, S. 683.
 
182
OLG Düsseldorf ZMR 2012, S. 184.
 
183
BGH WuM 2006, S. 613; OLG Düsseldorf MDR 2012, S. 1025.
 
184
BGH WuM 2004, S. 399.
 
185
BGH WuM 2008, S. 407.
 
186
BGH WuM 2009, S. 516.
 
187
BGH WuM 2010, S. 688.
 
188
BGH WuM 2010, S. 156.
 
189
OLG Düsseldorf ZMR 2001, S. 882.
 
190
BGH NZM 2010, S. 153.
 
191
BGH WuM 2008, S. 233.
 
192
BGH WuM 2012, S. 143.
 
193
BGH WuM 2010, S. 742.
 
194
BGH WuM 1993, S. 109.
 
195
BGH ZMR 1993, S. 263.
 
196
BGH WuM 2008, S. 288.
 
197
OLG Frankfurt ZMR 2004, S. 182.
 
198
BGH NZM 2011, S. 121.
 
199
BGH WuM 2010, S. 490.
 
200
BGH NZM 2011, S. 121.
 
201
BGH ZMR 2006, S. 358.
 
202
BGH WuM 2006, S. 383.
 
203
OLG Düsseldorf ZMR 2002, S. 37.
 
204
OLG Düsseldorf ZMR 2001, S. 25.
 
205
OLG München ZMR 1997, S. 233.
 
206
LG Braunschweig ZMR 2002, S. 917.
 
207
BGH WuM 2010, S. 741.
 
208
BGH WuM 2010, S. 156.
 
209
BGH WuM 2011, S. 108.
 
210
KG ZMR 2011, S. 116.
 
211
BGH WuM 2006, S. 440.
 
212
BGH WuM 2010, S. 685.
 
213
BGH ZMR 2001, S. 17.
 
214
BGH WuM 2011, S. 424.
 
215
BGH ZMR 1995, S. 60; Herresthal NZM 2011, S. 833.
 
216
BGH NJW 1998, S. 2664.
 
217
OLG Stuttgart ZMR 2006, S. 933.
 
218
OLG Brandenburg NJW-RR 2007, S. 670; BGH MDR 2010, S. 799.
 
219
OLG Düsseldorf ZMR 2008, S. 47.
 
220
BGH NJW 1994, S. 3287.
 
221
Bub/Treier, II, Rn. 443.
 
222
KG DWW 2004, S. 85.
 
223
BGH NJW 2008, S. 1827.
 
224
OLG Düsseldorf ZMR 2006, S. 923.
 
225
BGH ZMR 2013, S. 434; GuT 2011, S. 520.
 
226
OLG München NJW-RR 1990, S. 20; OLG Düsseldorf NZM 2001, S. 893.
 
227
OLG München ZMR 1995, S. 579.
 
228
BGH NJW 2003, S. 1521.
 
229
BGH NJW 2002, S. 744; GuT 2005, S. 6, 8.
 
230
OLG Düsseldorf NJW-RR 1995, S. 93.
 
231
OLG Düsseldorf ZMR 2002, S. 191.
 
232
OLG Frankfurt NZM 2006, S. 900.
 
233
OLG Düsseldorf ZMR 2005, S. 785.
 
234
Bub/Treier, II, Rn. 530.
 
235
OLG Hamburg WuM 1988, S. 124; MDR 1983, S. 579.
 
236
OLG Düsseldorf GuT 2007, S. 363.
 
237
BGH ZMR 2005, S. 844.
 
238
BGH ZMR 2005, S. 844.
 
239
OLG Düsseldorf DWW 1992, S. 241.
 
240
BGH NJW 1977, S. 195.
 
241
OLG Köln DWW 1994, S. 119.
 
242
BGH WuM 2010, S. 85; a. A. OLG Düsseldorf NJW-RR 1989, S. 663.
 
243
OLG Düsseldorf GuT 2008, S. 204.
 
244
OLG Düsseldorf IMR 2011, S. 454.
 
245
BGH NJW 1982, S. 446, 447.
 
246
BGH WPM 1994, S. 1084.
 
247
OLG Düsseldorf NZM 1999, S. 970.
 
248
OLG Stuttgart ZMR 1984, S. 350; OLG Hamm NZM 2002, S. 988.
 
249
BGH NJW 2004, S. 2961.
 
250
BGH NJW 2006, S. 2915.
 
251
OLG Celle ZMR 1999, S. 470; NZM 2003, S. 599.
 
252
BGH NZM 2006, S. 623; NJW 2005, 2006.
 
253
BGH NJW 2004, S. 2087.
 
254
BGH ZMR 2007, S. 528.
 
255
KG Berlin NJW 2011, S. 1048.
 
256
BGH NZM 2008, S. 605; NJ-RR 2009, S. 656.
 
257
BGH Urt. v. 20.01.2010 – VIII, ZR 50/09.
 
258
BGH NJW 2011, S. 514.
 
259
BGH Urt. v. 06.11.2013 – VIII ZR 416/12.
 
260
BGH NJW 2004, S. 2586.
 
261
OLG München NZM 2007, S. 215; KG GuT 2004, S. 172; OLG Düsseldorf ZMR 2006, S. 521; so auch BGH NJW 2008, S. 3772.
 
262
BGH NJW 2004, S. 3775.
 
263
BGH NJW 2006, S. 1728.
 
264
BGH WuM 2012, S. 213, 313.
 
265
BGH ZMR 2005, S. 768.
 
266
BGH NJW 1983, S. 446.
 
267
BGH GuT 2008, S. 198.
 
268
BGH NJW 2008, S. 1438.
 
269
so OLG Karlsruhe NJW 2007, S. 3004; OLG Frankfurt WuM 2008, S. 82.
 
270
BGH NJW 2009, S. 2590.
 
271
BGH NJW 2011, S. 1866; GuT 2012, S. 245.
 
272
BGH ZMR 2008, S. 701.
 
273
BGB NZM 2005, S. 584.
 
274
BGH NJW 2011, S. 1065.
 
275
OLG München GuT 2004, S. 84.
 
276
OLG Düsseldorf IMR 2011, S. 443.
 
277
OLG Saarbrücken NJW – RR 2006, S. 515.
 
278
OLG Düsseldorf ZMR 2010, S. 755.
 
279
KG GuT 2011, S. 153.
 
280
BGB GuT 2009, S. 110.
 
281
KG NJW – RR 2008, S. 680; OLG Koblenz WuM 2001, S. 272.
 
282
OLG Düsseldorf ZMR 2008, S. 783,
 
283
BGB NZM 2008, S. 167.
 
284
OLG Köln ZMR 1997, S. 299 im Falle eine Kleintierpraxis statt einer Zahnarztpraxis.
 
285
OLG Düsseldorf GuT 2008, S. 122.
 
286
BGH NJW 1995, S. 2034.
 
287
LG Bonn NJW – RR 202, S. 1234.
 
288
BGH NJW 1996, S. 838.
 
289
OLG Düsseldorf GuT 2008, S. 208.
 
290
OLG Hamburg ZMR 1999, S. 328.
 
291
OLG Bremen ZMR 2007, S. 363.
 
292
BGH NJW – RR 2003, S. 1450; ZMR 2009, S. 21.
 
293
BGH MDR 1962, S. 398 f.
 
Literatur
Zurück zum Zitat Bub, Wolf-Rüdiger/Treier, Gerhard, Handbuch der Geschäfts- und Wohnraummiete, 14. Aufl., München 2014 Bub, Wolf-Rüdiger/Treier, Gerhard, Handbuch der Geschäfts- und Wohnraummiete, 14. Aufl., München 2014
Zurück zum Zitat Herresthal, Carsten, Fälligkeit der Miete unter dem neuen Recht des Zahlungsverkehrs, in: NZM 2011, 833 ff. Herresthal, Carsten, Fälligkeit der Miete unter dem neuen Recht des Zahlungsverkehrs, in: NZM 2011, 833 ff.
Zurück zum Zitat Hinz, Werner, Minderungsausschluss und Modernisierungsmieterhöhung nach der Mietrechtsänderung, in: NZM 2013, 209 ff. Hinz, Werner, Minderungsausschluss und Modernisierungsmieterhöhung nach der Mietrechtsänderung, in: NZM 2013, 209 ff.
Zurück zum Zitat Kretzer, Michael, Ausweitung der Kampfzone – Anmerkung zum Urteil des BGH vom 6.4.2005 – XII ZR 225/03", in: ZMR 2005, 516 ff. Kretzer, Michael, Ausweitung der Kampfzone – Anmerkung zum Urteil des BGH vom 6.4.2005 – XII ZR 225/03", in: ZMR 2005, 516 ff.
Zurück zum Zitat Leo, Ulrich, Schriftformwahrung bei ungewissem Mietbeginn im Sanierungsobjekt – Ausbauwünsche, Anmerkung zu BGH, Urteil vom 24. 7. 2013 – XII ZR 104/12, in: NJW 2013, 3363 Leo, Ulrich, Schriftformwahrung bei ungewissem Mietbeginn im Sanierungsobjekt – Ausbauwünsche, Anmerkung zu BGH, Urteil vom 24. 7. 2013 – XII ZR 104/12, in: NJW 2013, 3363
Zurück zum Zitat Neuhaus, Kai-Jochen, Schriftform und Nachforschungspflicht des Erwerbers: Ein Paradigmenwechsel? Zugleich Besprechung von BGH, Urteil vom 24.07.2013 – XII ZR 104/12, in: IMR 2013, 444 Neuhaus, Kai-Jochen, Schriftform und Nachforschungspflicht des Erwerbers: Ein Paradigmenwechsel? Zugleich Besprechung von BGH, Urteil vom 24.07.2013 – XII ZR 104/12, in: IMR 2013, 444
Zurück zum Zitat Neuhaus, Kai-Jochen, Schriftformprobleme der Gesellschaft bürgerlichen Rechts, in: IMR 2013, 310 Neuhaus, Kai-Jochen, Schriftformprobleme der Gesellschaft bürgerlichen Rechts, in: IMR 2013, 310
Zurück zum Zitat Neuhaus, Kai-Jochen, Handbuch der Geschäftsraummiete, 5. Aufl., München 2014 Neuhaus, Kai-Jochen, Handbuch der Geschäftsraummiete, 5. Aufl., München 2014
Zurück zum Zitat Schmid, Michael J., Minderung nach der Bruttomiete – Auswirkungen auf die Nebenkostenabrechnung, in: MDR 2005, 971 ff. Schmid, Michael J., Minderung nach der Bruttomiete – Auswirkungen auf die Nebenkostenabrechnung, in: MDR 2005, 971 ff.
Zurück zum Zitat Schneehain, Alexander/Stütze, Sebastian, Verlängerung von Gewerberaummietverträgen infolge „Optionsautomatik“ – Hürden des AGB-Rechts?, in: NZM 2010, 881 ff. Schneehain, Alexander/Stütze, Sebastian, Verlängerung von Gewerberaummietverträgen infolge „Optionsautomatik“ – Hürden des AGB-Rechts?, in: NZM 2010, 881 ff.
Zurück zum Zitat Zehelein, Kai Mietrecht; Neuregelung; Praxisfragen, in: WuM 2013, 133 ff. Zehelein, Kai Mietrecht; Neuregelung; Praxisfragen, in: WuM 2013, 133 ff.
Metadaten
Titel
Vertragsgestaltung und Vertragsklauseln
verfasst von
Oliver Schoofs
Copyright-Jahr
2015
DOI
https://doi.org/10.1007/978-3-658-00107-0_41