Skip to main content

2015 | OriginalPaper | Buchkapitel

2. Die Selbstanzeige bei Steuerhinterziehung, § 371 AO

verfasst von : Thomas Wenzler, Dr. Markus Rübenstahl, Mag. iur.

Erschienen in: Die Selbstanzeige

Verlag: Springer Fachmedien Wiesbaden

Aktivieren Sie unsere intelligente Suche, um passende Fachinhalte oder Patente zu finden.

search-config
loading …

Zusammenfassung

Die Selbstanzeige nach § 371 AO ist nur bei Steuerhinterziehung nach § 370 AO möglich, nicht aber bei den Delikten nach §§ 372, 373 oder 374 AO oder bei Begünstigung des Steuerhinterziehers nach §§ 369 AO, 257 StGB. Das ergibt sich aus dem Wortlaut der Vorschrift einerseits und der Überschrift der Vorschrift andererseits. Erfasst ist aber nicht nur die vollendete, sondern auch die versuchte Steuerhinterziehung, da in § 371 AO nicht nur auf § 370 Abs. 1 AO Bezug genommen wird, sondern auch auf § 370 Abs. 2 AO. Bei alledem ist hervorzuheben, dass die Selbstanzeige nicht nur bei einer klassischen Steuerhinterziehung möglich ist, sondern eben auch bei der pflichtwidrigen Unterlassung der Verwendung von Steuerzeichen und Steuerstemplern, § 370 Abs. 1 Nr. 3 AO und der ausländischer Eingangs- und Ausgangsabgaben sowie Verbrauchs- und Umsatzsteuern gemäß § 370 Abs. 6 AO.

Sie haben noch keine Lizenz? Dann Informieren Sie sich jetzt über unsere Produkte:

Springer Professional "Wirtschaft+Technik"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft+Technik" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 102.000 Bücher
  • über 537 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Automobil + Motoren
  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Elektrotechnik + Elektronik
  • Energie + Nachhaltigkeit
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Maschinenbau + Werkstoffe
  • Versicherung + Risiko

Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Springer Professional "Wirtschaft"

Online-Abonnement

Mit Springer Professional "Wirtschaft" erhalten Sie Zugriff auf:

  • über 67.000 Bücher
  • über 340 Zeitschriften

aus folgenden Fachgebieten:

  • Bauwesen + Immobilien
  • Business IT + Informatik
  • Finance + Banking
  • Management + Führung
  • Marketing + Vertrieb
  • Versicherung + Risiko




Jetzt Wissensvorsprung sichern!

Fußnoten
1
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 10.
 
2
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 32.1.
 
3
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 38.
 
4
BGH v. 3.6.1954, 3 StR 302/53, BGHSt 7, 336/340 f.
 
5
BGH v. 13.11.1952, 3 StR 398/52, BGHSt 3, 373/374; vgl. auch F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 79.
 
6
BayObLG v. 7.10.1953, 1 St 41/53, NJW 1954, 244; F/G/J-Joecks § 371 AO Rdnr.79; Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 40.
 
7
Statt vieler: F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 80.
 
8
RevReg. 41/53, NJW 1954, 244 ff.
 
9
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 41 m. w. N.; F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 82.
 
10
F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 86.
 
11
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 46.
 
12
In F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 87.
 
13
Vgl. Plewka/Heerspink, BB 1998, 1337; Ditges/Graß BB 1998, 1978.
 
14
BB 1998, 1337/1339 Fn. 23.
 
15
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 112.
 
16
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 37.
 
17
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 18.
 
18
Zu 1 StR 577/09, BGHSt 55, 180 ff.
 
19
Wannemacher-Schmedding, Rdnr. 2011 f.; Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 127.
 
20
Art. 1 Ziff. 5.
 
21
Statt vieler: BGH, Urteil v. 5.09.1974, 4 StR 369/74, NJW 1974, 2293 f.
 
22
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 61.
 
23
OLG Frankfurt/Main v. 18.10.1961, 1 Ss 854/61, NJW 1962, 474 ff.
 
24
Haas/Müller-Müller, § 2 Rdnr. 107; Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 68.
 
25
Zu 1 StR 577/09, BGHSt 55, 180.
 
26
Zu 1 StR 631/10, BGHSt 56, 298 ff.
 
27
BGHSt 56, 298/317.
 
28
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 24.
 
29
Spatschek/Wimmer, steueranwaltsmagazin 2014, 38 ff.
 
30
Siehe auch Haas/Müller-Haas, § 2 Rdnr. 130.
 
31
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 19.
 
32
LG Heidelberg vom 16.11.2012 zu 1 Qs 62/12, NStZ-RR 2013, 80; Weinbrenner, DStR 2013, 1268/1269 m. w. N.
 
33
Kirchof-Mellinghoff, § 33 EStG Rdnr. 29 m. w. N.
 
34
Mit diesem Versicherungsmodell wurde in der Vergangenheit aus Schwarzgeld weißes Geld gemacht vgl. Wulf, PStR 2005, 158 ff.
 
35
BGBl II 05, 662 ff.; Tsambikakis/Wenzler, PStR 06, 113 ff.
 
36
3 StR 398/52, NJW 1953, 475 ff.
 
37
5 StR 118/05, NJW 2005, 2723 ff.
 
38
Zu 1 StR 577/09, BGHSt 55, 180.
 
39
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 18b; Beckkemper u. a., wistra 2011, 281/283.
 
40
Beckkemper u. a., wistra 2011, 281/283.
 
41
In Klein, § 371 AO Rdnr. 18c.
 
42
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 18a.
 
43
in Klein, § 371 AO Rdnr. 18b.
 
44
BT-Drucks. 18/1742 vom 13.06.2014, S. 35.
 
45
Art. 1. Ziff. 3. b).
 
46
Patzner/Nagler, IStR 2014, 848 ff.
 
47
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 79; Rolletsche/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 146a.
 
48
BGH v. 22.7.1987, 3 StR 224/87, NStZ 1987, 514.
 
49
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 87; Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 360.
 
50
NJW 2009, 1984/1987.
 
51
Tipke/Kruse-Loose, § 191 AO Rdnr. 39.
 
52
Tipke/Kruse-Kruse, § 44 AO Rdnr. 26.
 
53
Wenzler, AO-StB 2007, 308 ff.
 
54
Wannemacher-Schmedding, Rdnr. 2214.
 
55
Nach Wannemacher-Schmedding Rdnr. 2214.
 
56
Flore/Tsambikakis-Wessing, § 371 AO Rdnr. 161; F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 107.
 
57
Kohlmann, § 371 AO Rdnr. 97 m. w. N.
 
58
F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 107.
 
59
Flore/Tsambikakis-Wessing, § 371 AO Rdnr. 171; Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 440.
 
60
Pahlke-Koenig-Koenig, § 233a AO Rdnr. 50.
 
61
OLG Karslruhe v. 18.4.1974, 1 Ss 8/74, NJW 1974, 1577 ff.; F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 110 m. w. N.
 
62
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 102.
 
63
Zu 105 Js (Wi) 17/301/83, wistra 1986, 79 ff.
 
64
Statt vieler: Flore/Tsambikakis-Wessing, § 371 AO Rdnr. 166.
 
65
Zum Meinungsstand vgl. Flore/Tsambikakis-Wessing, § 371 AO Rdnr. 172 ff.
 
66
Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 118.
 
67
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 433 m. w. N.
 
68
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 17, 18.
 
69
Unverändert angenommener Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018 vom 3.11.2014, S. 1 ff.
 
70
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 5 f.
 
71
Hübschmann/Hepp/Spitaler-Rüping § 371 AO Rdnr. 141.
 
72
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 117.
 
73
Hübschmann/Hepp/Spitaler-Rüping § 371 AO Rdnr. 141; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 117.
 
74
Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 131; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 119; Samson wistra 1988, 133.
 
75
MünchKommStGB-Schmitz/Wulf § 371 AO Rdnr. 148.
 
76
BGH v. 5. 4. 2000, 5 StR 226/99, wistra 2000, 219; v. 13. 5. 1983, 3 StR 82/83, wistra 1983, 197; v. 24. 10. 1984, 3 StR 315/84, wistra 1985, 74; v. 27. 4. 1988, 3 StR 55/88, wistra 1988, 308; BayObLG v. 23. 1. 1985, RReg. 4 St 309/84, wistra 1985, 118; Lenckner/Schumann/Winkelbauer wistra 1983, 123, 126; Keller/Kelnhofer wistra 2001, 373; Arendt ZfZ 1985, 267, 268.
 
77
Krekeler/Löffelmann – Krekeler/Werner, § 146 StPO Rdnr. 2.
 
78
Krekeler/Löffelmann – Krekeler/Werner, § 146 StPO Rdnr. 9 f.
 
79
MünchKommStGB-Kohler § 371 AO Rdnr. 101.
 
80
MünchKommStGB-Kohler § 371 AO Rdnr. 101; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 40.2, Hübschmann/Hepp/Spitaler-Rüping § 371 AO Rdnr. 48; Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 81; Streck DStR 1996, 292.
 
81
MünchKommStGB-Kohler § 371 AO Rdnr. 101 Fn. 12.
 
82
MünchKommStGB-Kohler § 371 AO Rdnr. 101 Fn. 12 m. w. N.
 
83
Krekeler/Löffelmann-Krekeler/Werner, § 146 StPO Rdnr. 14.
 
84
MünchKommStGB-Dahs § 356 StGB Rdnr. 63.
 
85
Vgl. BGH, v. 10. 1. 2002, 5 StR 452/01, NJW 2002, 1134 ff.; BGH v. 25. 7. 2011, 1 StR 631/10, NStZ 2012, 105 = 2011, 3249 ff.;BFH v. 1. 2. 2012 – VII B 234/11, NZWiSt 2012, 278 ff.
 
86
Sog. forensische Wahrheit, vgl. Meyer-Goßner, § 261 StPO Rdnr. 1.
 
87
BGH v. 8.1.1988, 2 StR 551/87, NJW 1988, 3273.
 
88
Vgl. LG Heidelberg v. 16. 11. 2012 – 1 Qs 62/12, NZWiSt 2013, 38; vgl. auch BFH/NV 2007, 534; FG Rheinland-Pfalz NZWiSt 2012, 398 m. Anm. Bach Franzen/Gast/Joecks-Joecks § 371 Rdnr. 201; Blumers wistra 1985, 85.
 
89
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39.
 
90
Schauf/Schwartz, PStR 2011, 117, 121.
 
91
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39a.
 
92
Ebenso Stellungnahe OFD Niedersachen nach Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 119.1.
 
93
Adick, PStR 2011, 199; im Ergebnis ebenso Habammer, StBW 2011, 310, 314; Beyer, AO-StB 2011, 119, 121.
 
94
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39a; anders aber wohl die OFD Niedersachen (zit. nach Kohlmann-Schauf, s. o.), die ausdrücklich auf § 122 Abs. 2 AO Bezug nimmt.
 
95
Wulf/Talaska, PStR 2011, 175, 179.
 
96
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39b.
 
97
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39b.
 
98
Beyer, AO-StB 2011, 119, 121.
 
99
Klein-Rüsken § 196 AO Rdnr. 1, 3.
 
100
Klein-Rüsken § 196 AO Rdnr. 3.
 
101
BFH BStBl. 1989, 483; 1987, 408; BFH/NV 1992, 509.
 
102
BFH BStBl. 1989, 445.
 
103
Klein-Rüsken § 196 AO Rdnr. 3.
 
104
Klein-Rüsken § 196 AO Rdnr. 3.
 
105
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39d; Obenhaus, Stbg 2011, 166, 172; vgl. BGH v. 16.6.2005, 5 StR 118/05, wistra 2005, 381, 383.
 
106
Stahl, Selbstanzeige, 3. Auflage, Rdnr. 257.
 
107
Vgl. Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39d.
 
108
BGH v. 16.6.2005, 5 StR 118/05, wistra 2005, 381, 383.
 
109
BFH/NV 2005, 58.
 
110
BFH BStBl. II 1982, 133; 1987, 592; BFH/NV 1994, 263.
 
111
BFH/NV 2011, 99.
 
112
BFH BStBl. 2007, 714; BFH/NV 2010, 1238.
 
113
BFH v. 13.10.2005, IV R 55/04, BFHE 211, 387 = BStBl. II 2006, 404 = DStRE 2006, 303; BFH v. 6. 8. 2013, VIII R 15/12, DStRE 2013, 100, 102.
 
114
BFH v. 31. 10. 1991, X R 28/89, BFH/NV 1992, 435; BFH v. 6. 8. 2013, VIII R 15/12, DStRE 2013, 100, 102.
 
115
BFH v. 18.9.1980, V R 175/74, BStBl. II 1981, 293.
 
116
Vgl. Joecks, SAM 2011, 132.
 
117
Wulf Stbg 2013, 269, 271.
 
118
Noch zur alten inhaltlich identischen Fassung BGH v 25. 5. 2010, 1 StR 577/09, BGHSt 55, 180 ff.
 
119
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 11.
 
120
Begründung des Regierungsentwurfs, BT-Drs. 18/3018, S. 11.
 
121
Begründung des Regierungsentwurfs, BT-Drs. 18/3018, S. 11.
 
122
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 198.
 
123
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 53; a. A. LG Stuttgart wistra 1990, 72.
 
124
Vgl. ähnlich BGH NJW 2010, 2146, 2148; Jäger, wistra 2000, 228.
 
125
BGH NJW 2010, 2146, 2148; Jäger, wistra 2000, 228.
 
126
Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 133, eingehend begründet in Rdnrn. 129–133.
 
127
Eingehend Rübenstahl WiJ 2014, 190, 198–200.
 
128
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 11.
 
129
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 38.
 
130
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 39c; Wulf Stbg 2013, 269, 271.
 
131
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 201.
 
132
Klein-Rüsken § 196 AO Rdnr. 2 m. w. N.
 
133
Vgl. Klein-Rüsken § 193 AO Rdnr. 40 m. w. N.
 
134
„Die Prüfungsanordnung hat die Rechtsgrundlagen der Außenprüfung, die zu prüfenden Steuerarten, Steuervergütungen, Prämien, Zulagen, gegebenenfalls zu prüfende bestimmte Sachverhalte sowie den Prüfungszeitraum zu enthalten.“
 
135
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 202.
 
136
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 46; a. A. Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 157.
 
137
Bilsdorfer INF 2002, 72; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 46.
 
138
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 122; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 46.
 
139
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 46.
 
140
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 47; Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 143.
 
141
Nach OLG Stuttgart v. 22.5.1987, 3Ss 21/89, DB 1989 2576 ff.
 
142
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 49; Mösbauer StBp 1997, 57; Burkhard wistra 1998, 216.
 
143
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 49.
 
144
Vgl. Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 49.
 
145
BayObLG wistra 1987, 77; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 49.
 
146
Kohlmann-Schauf, § 371 AO, Rdnr. 129.
 
147
Nach Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 129.
 
148
Kohlmann-Schauf, § 371 AO, Rdnr. 129.
 
149
BFH VIII R 99/04, DStR 2007, 2158 ff.
 
150
In: Haas/Müller, S. 124.
 
151
Schützeberg, StBp 2009, 223/225.
 
152
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 53.
 
153
Schützeberg, StBp 2009, 223/225.
 
154
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 53; Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 148; vgl auch OLG Düsseldorf StB 1982, 105.
 
155
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 143 ff.
 
156
Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 148; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 53.
 
157
LG Stuttgart, 10 KLs 137/88, NStZ 1990, 189 ff.
 
158
BGH v.15.1.1988, 3 StR 465/87, wistra 1988, 151.
 
159
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 42.
 
160
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 52.
 
161
FG Bremen wistra 2005, 196.
 
162
BGH 5 StR 118/05, NJW 2005, 2723 ff.
 
163
In Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 162.
 
164
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 155.5.
 
165
Wenzler, PStR 2006, 59 f.
 
166
Sölch/Ringleb-Leipold § 27 b UStG Rdnr. 1 m. w. N.
 
167
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 136; Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 140a.
 
168
BMF v. 3.2.2004, IV A 4 – S 1928 – 18/04, Tz. 9.2.
 
169
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 52, 57; Braun PStR 2002, 199; Beyna/Roth UStB 2010, 310; a. A. Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 140a; Kohlmann-Schauf , § 370 AO Rdnr. 136.
 
170
Rolletschke/Kemper-Kemper § 371 AO Rdnr. 235 ff.; vgl auch v. Briel PStR 2005, 226.
 
171
Erlass des Finanzministeriums Nordrhein-Westfalen vom 5.5.2011 – S 0702 – 8 – V A 1.
 
172
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 58; Burchert INF 2002, 293.
 
173
Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 157.
 
174
OLG Celle Beschluss v. 27.3.2000, 2 Ws 33/00, wistra 2000, 277 ff.; vgl. auch Schützeberg, StBp 2009, 223/226.
 
175
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 156; a. A. Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 156.
 
176
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 42 a, Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO 156.
 
177
Klein-Rüsken, § 208 AO Rdnr. 40.
 
178
Nach OLG Celle v. 27.3.2000, 2 Ws 33/00, wistra 2000, 277 ff.
 
179
OLG Celle v. 27.3.2000, 2 Ws 33/00, wistra 2000, 277 ff.; Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 135.
 
180
Madauß NZWiSt 2013, 424, 425.
 
181
BGBl. I S. 1809.
 
182
Madauß NZWiSt 2013, 424, 426.
 
183
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 58 unter Hinweis auf BT-Drucks 17/14821, 20; Roth PStR 2013, 180; Madauß NZWiSt 2013, 424, 425 f.; a. A. Beyer AO – StB 2013, 232; Dißars NWB 2013, 3210.
 
184
Roth PStR 2013, 180, 183.
 
185
Vgl. Madauß NZWiSt 2013, 424, 426.
 
186
BGH wistra 2010, 304.
 
187
Vgl. Madauß NZWiSt 2013, 424, 426.
 
188
Madauß NZWiSt 2013, 424, 426.
 
189
Stahl Rdnr. 313.
 
190
BFH. v. 17.4.2013, VII B 41/12, BFH/NV 2013, 1131.
 
191
Vgl. BFH BStBl II 1984, 815; 1987, 360.
 
192
Vgl. Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 47.
 
193
In Rolletschke/Kemper § 371 AO Rdnr. 38.
 
194
In Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 144 f.
 
195
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 126.
 
196
In: PStR 2006, 228 f.
 
197
So auch Wannermacher- Vogelberg, Rdnr. 2171.
 
198
BFH DStR 2010, 1075 ff.
 
199
BFH DStR 2010, 1075/1077.
 
200
BFH wistra 2010, 313 zu § 7 StraBEG; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 48; vgl. auch Franzen/Gast/Joecks-Joecks § 371 Rdnr. 145.
 
201
Rolletschke/Kemper-Kemper § 371 AO Rdnr. 215.
 
202
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 47a.
 
203
Franzen/Gast/Joekcs-Joecks § 371AO Rdnr. 146 m. w. N.
 
204
Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdnr. 146; Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr 127.
 
205
HHSp-Rüping § 371 AO Rdnr. 163; Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 147; a. A. Kohlmann/Schauf § 371 AO Rdnr. 128.
 
206
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 47a.
 
207
BGH wistra1994, 228; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 160.2; Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 202 ff. m. w. N.; Erb PStR 2010, 246.
 
208
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 161 m. w. N.; vgl. auch BGHR AO § 371 Selbstanzeige 1.
 
209
Rau PStR 2011, 12.
 
210
Statt aller Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 25.
 
211
Eingehend Roth/Rolletschke NZWiSt 2013, 295, 296; Rolletschke Rn. 573; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 24; Rolletschke/Roth Stbg 2011, 200. m. w. N.; a. A: Wulf/Talaska PStR 2011, 175; Heuel/Beyer StBW 2011, 315; Ransiek/Hinghaus BB 2011, 2271.
 
212
Vgl. Finanzministerium NRW, Erlass v. 14.6.2011 – S 0702 – 8 – V A 1, abrufbar unter www.​iww.​de, Abruf-Nr. 111881.
 
213
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 158.
 
214
Nach Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 158.
 
215
Zu 1 StR 859/82, NStZ 1983, 559.
 
216
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 42.
 
217
Zu 1 StR 577/09, DStR 1133, 1134 f.
 
218
Jäger-Klein § 371 AO Rdnr. 52b unter Verweis auf die BGH-Rspr.: BGHSt 55, 180 Rdnr. 15; BGH wistra 2004, 309; 2000, 219; 1983, 146.
 
219
Jäger-Klein § 371 AO Rdnr. 52b; Jäger wistra 2000, 228.
 
220
Vgl. Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 158.3 m. w. N.; Buse StBg. 2010, 350, 356.
 
221
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 158.3.
 
222
Webel PStR 2010, 189, 192.
 
223
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 158.4 f.; Rolletschke/Kemper-Kemper § 371 AO Rdnr. 279.
 
224
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 11.
 
225
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 50.
 
226
Zum geltenden Recht Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 50, allerdings im Hinblick auf § 371 Abs. 1 AO erweitert auf alle nicht verjährten Zeiträume derselben Steuerart (Rdnr. 17, 18, 38).
 
227
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 203 f.
 
228
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 11.
 
229
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 204.
 
230
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 204.
 
231
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 11 f.
 
232
Regierungsentwurf BT-Drs. 18/3018, S. 12.
 
233
BMF v. 3.2.2004, IV A 4 – S 1928 – 18/04, Tz. 9.2; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 52, 57; Braun, PStR 2002, 199; Beyna/Roth, UStB 2010, 310; Madauß, NZWiSt 2013, 424, 426.
 
234
Vgl. Roth, PStR 2013, 180, 183 und Madauß, NZWiSt 2013, 424, 426.
 
235
Vgl. Franzen/Gast/Joecks § 371 AO Rdnr. 140a; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 136.
 
236
BMF v. 3.2.2004, IV A 4 – S (1928 – 18/04, Tz. 9.2; Klein/Jäger, AO, 12. Aufl. (2014), § 371 Rdnr. 52, 57; Braun, PStR 2002, 199; Beyna/Roth, UStB 2010, 310.
 
237
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 205.
 
238
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 205.
 
239
Joecks DStR 2014, 2261, 2264.
 
240
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 205.
 
241
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 52, 57; Braun, PStR 2002, 199; Beyna/Roth, UStB 2010, 310.
 
242
Joecks DStR 2014, 2261, 2264.
 
243
Vgl. Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 164.
 
244
Meyer-Goßner, § 152 StPO Rdnr. 4.
 
245
BGH v. 21.4.1988, III ZR 255/86, NJW 1989, 96/97.
 
246
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 169 m. w. N.
 
247
BT-Drucks. V 1812/24; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 170.
 
248
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 40; Braun PStR 2002, 86.
 
249
LG Stuttgart v. 21.8.1989, 10 KLs 137/88, wistra 1990, 72, 75.
 
250
Statt vieler: Franzen/Gast/Joecks-Joecks, § 371 AO Rdnr. 166.
 
251
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 173.
 
252
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 173, 169.
 
253
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 54 a.
 
254
OLG Hamburg wistra 1987, 189; Franzen/Gast/Joecks-Jäger § 397 AO Rdnr. 95.
 
255
Statt vieler: Marschall, BB 1998, 2553/2555.
 
256
In Franzen/Gast/Joecks, § 371 AO Rdrn. 177.
 
257
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 56.
 
258
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 178.
 
259
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 41.
 
260
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 178.
 
261
Klein-Jäger, § 371 AO Rdnr. 41.
 
262
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 56.
 
263
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 179 f.
 
264
Eingehend dazu Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 180 ff.
 
265
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 180.
 
266
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 180.
 
267
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 180.2.
 
268
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 181.
 
269
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 182.
 
270
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 182.2.
 
271
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 40.
 
272
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 40; Franzen/Gast/Joecks-Joecks § 371 AO Rdnr. 180 ff.; Mösbauer DB 2001, 836.
 
273
LG Stuttgart V. 16.4.1985, 8 KLs 306/84, wistra 1985, 203.
 
274
U. a. Beschluss v. 5.4.2000, 5 StR 226/99, NStZ 2000, 427/430.
 
275
In Wannemacher, Rdnr. 2275 f.
 
276
BGH 1 StR 665/08, NStZ – RR 2009, 340 f.
 
277
In: PStR 2009, 207 ff.
 
278
Eingehend Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 191.1–192.
 
279
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 190; Hunsmann NJW 2011, 1482, 1485; Rolletschke/Roth Stbg. 2011, 200, 202.
 
280
Franzen/Gast/Joecks-Joecks § 371 AO Rdnr. 181 f.
 
281
BT-Drs. 18/3018 S. 11.
 
282
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 202.
 
283
Joecks DStR 2014, 2261, 2263.
 
284
Joecks DStR 2014, 2261, 2264.
 
285
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 202 f.
 
286
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 203.
 
287
Vgl. Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 17, 18, 38.
 
288
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 206; Wannemacher-Vogelberg, Rdnr. 2280.
 
289
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 204; Randt/Schauf, DStR 2008, 489/490.
 
290
BGH 1 StR 577/09, BGHSt 55, 180 ff. = DStR 2010, 1133/1135.
 
291
BGHSt 55, 180 Rdnr. 23; Klein-Jäger § 371 Rdnr. 60.
 
292
BGHSt 55, 180; BGH wistra 2000, 219; 1988, 308; NStZ 1983, 415.
 
293
BGHSt 55, 180; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 60.
 
294
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 60.
 
295
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 60.
 
296
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 60; Jäger wistra 2000, 228; offen bisher in der Rspr., vgl. BGH wistra 2000, 219.
 
297
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 66.
 
298
In Klein, § 371 AO Rdnr. 61.
 
299
Zu 5 StR 548/03, NJW 2005, 2720/2721 f.
 
300
Zu StR 577/09, DStR 2010, 1133/1135 f.
 
301
Vgl. OLG Hamburg NJW 1970, 1385; OLG Hamm DB 1963, 459.
 
302
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 62.
 
303
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 62.
 
304
Vgl BayObLG DStR 1971, 87; OLG Celle wistra 1984, 116.
 
305
Vgl LG Koblenz wistra 1985, 204; Winkelbauer wistra 1986, 100.
 
306
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 64.
 
307
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 64.
 
308
Vgl. BGH wistra 2000, 219, 226.
 
309
BGHSt 55, 180; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 61a; a. A.Keller/Kelnhofer wistra 2001, 369; vgl. früher auch BGH wistra 2004, 309; OLG Celle wistra 1984, 116.
 
310
BGH wistra 1987, 293, 342.
 
311
BGH wistra 1987, 293; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 66.
 
312
Vgl. BVerfG wistra 2011, 61; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 65.
 
313
Wannemacher-Vogelberg, Rdnr. 2366.
 
314
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 69.
 
315
Franzen/Gast/Joecks-Joecks, § 371 AO Rdnr. 198.
 
316
Zu 1 StR 577/09, DStR 2010, 1133/1136.
 
317
Franzen/Gast/Joecks/Joecks § 371 AO Rdnr. 201; Blumers wistra 1985, 85; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 71.
 
318
Zu dem neuen Sperrgrund gem. § 371 Abs. 2 Nr. 4 AO n. F. siehe den anschließenden Gliederungspunkt IX.
 
319
Vgl. Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 75.
 
320
BT-Drucks. 17/5067 (neu), S. 20.
 
321
BT-Drucks. 17/5067 (neu), S. 19.
 
322
BT-Drucks 17/5067 (neu) S. 21 unter Verweis auf BGH NJW 2009, 528 ff.
 
323
Rolletschke/Kemper § 371 AO Rdnr. 340, 341; Rolletscke/Roth Stbg. 2011, 200, 204; Hunsmann BB 2011, 2519; Wagner DStZ 2011, 875.
 
324
BT-Drucks 17/5067 (neu) S. 20; vgl. Rolletschke/Kemper § 371 AO Rdnr. 340, § 398a Rdnr. 1.
 
325
Wagner DStZ 2011, 875, 880; Rolletschke/Kemper § 371 AO Rdnr. 341.
 
326
AG Stuttgart v. 10.7.2013, 23 Cs 147 Js 9552/12, juris; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 75; Roth NZWiSt 2012, 174; a. A. Rolletschke Steuerstrafrecht, 4. Aufl. Rdnr. 619c; Stahl Selbstanzeige, 3. Aufl., Rdnr. 410, 412; Rolletschke StRR 2011, 254; Wulf/Kamps DB 2011, 1711; Heuel/Beyer UStB 2011, 287; krit. Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281.
 
327
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 249.5.
 
328
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 249.5.; Roth NZWiSt 2012, 174 ff.; a. A. (steuerlicher Schadensbegriff): Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281; Heuel/Beyer UStB 2011, 287; Heuel/Rau KÖSDI 2012, 17932, 17942.
 
329
Wulf/Kamps DB 2011, 1711, 1715.
 
330
Rolletschke/Kemper § 371 Rdnr. 346; § 398a Rdnr. 17.
 
331
Vgl. auch Madauß NZWiSt 2014, 21, 22 f.
 
332
BGH GA 1978, 278; GA 1978, 307; wistra 1996, 106.
 
333
BGH wistra 1985, 225.
 
334
Vgl. Schauf/Schwartz ZWH 2011, 85; Schwartz PStR 2012, 116; Schauf/Adick ZWH 2011, 47.
 
335
Madauß NZWiSt 2012, 56, 58.
 
336
Madauß NZWiSt 2012, 56, 59.
 
337
Vgl. ansatzweise BFH BStBl. 2012 II, 53; BFH BStBl. 2012 II, 61 BStBl 2012 II, 68 und BFH BStBl 2012 II, 74 und dazu Wäger DStR 2011, 433 und DB 2012, 601 sowie Rondorf NWB 2012, 891 und Eldagesen/Röhrbein BB 2011, 1696.
 
338
Ständige Rspr., vgl. BGH v. 28.10.2004, 5 StR 276/04, wistra 2005, 30, BGH v. 19.8.2009, 1 StR 206/09, NJW 2009, 3383; BGH v. 27.4.2010, 1 StR 454/09, wistra 2010, 310 = NStZ 2011, 108, BGH v. 2.11.2010, 1 StR 544/09, NZWiSt 2012, 75.
 
339
BGH NJW 2009, 528, 532; BGH v. 15.12.2011, 1 StR 579/11, NJW 2012, 1015, 1016 = wistra 2012, 191 = NZWiSt 2012, 154; Rolletschke/Jope wistra 2009, 218, 221; Wulf DStR 2909, 459, 464; a. A.: Wulf/Kamps DB 2011, 1711; Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281; Beckschäfer ZWH 2012, 151; Hunsmann PStR 2012, 195; Kehrein NWB 2014, 1617.
 
340
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 13.
 
341
BGH v. 24.11.2004, 5 StR 220/04, wistra 2005, 56.
 
342
Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 249.7.; Hunsmann NJW 2011, 1482, 1486; Wulf/Kamps DB 2011, 1711, 1715.
 
343
Vgl. Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281, 284; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 249.5.
 
344
Vgl. Wagner DStZ 2011, 875, 878 ff.
 
345
Hunsmann NJW 2011, 1482, 1486.
 
346
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 76, 77.
 
347
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 78; Kohlmann-Schauf § 371 AO Rdnr. 249.4.
 
348
Hunsmann NJW 2011, 1482, 1487.
 
349
Heuel/Breyer, StBW 2011, 315, 321; Hunsmann NJW 2011, 1482, 1487.
 
350
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 78.
 
351
BGBl I 2011, 676 ff.
 
352
Rolletschke/Kemper § 398a AO Rdnr. 4.
 
353
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 1.
 
354
BT-Drucks. 17/5067 (neu), 25.
 
355
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 4.
 
356
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a Rdnr. 4 unter Verweis auf Klein-Ratke § 152 AO Rdnr. 1 und Klein/Rüsken § 162 AO Rdnr. 54a; vgl. auch BFH v. 29.7.1981, VII R 27/79, BFHE 135, 95 = NJW 1982, 2280 für den entsprechenden § 32 Abs. 3 ZollVG (Zollzuschlag).
 
357
So auch der Berichterstatter der Koalitionsfraktionen MdB Kolbe (CDU/CSU) in der Bundestagssitzung vom 17.3.2011, Plenarprotokoll d. 96. Sitzung der 17. Wahlperiode, S. 10954.
 
358
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a Rdnr. 9.
 
359
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 50; Roth NZWiSt 2012, 23 ff.
 
360
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 51 f.
 
361
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 11; Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 53; Roth NZWiSt 2012, 23.
 
362
Vgl. auch Kohlmann-Schauf § 398a Rdnr. 3; Zanziger DStR 2011, 1397; Rolletschke/Roth Stbg 2011, 200; Obenhaus Stbg 2011, 166.
 
363
BGH v. 20.5.2010, 1 StR 577/09, BGHSt 55, 180 ff. = wistra 2010, 304.
 
364
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 12.
 
365
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 10.
 
366
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 10.
 
367
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 20.
 
368
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 55.
 
369
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 20; Roth NZWiSt 2012, 23.
 
370
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 20, 23.
 
371
Klein-Jäger § 371AO Rdnr. 81; Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 23.
 
372
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 24; § 370 AO Rdnr. 34 ff.
 
373
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 25.
 
374
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 25.
 
375
Bilsdorfer wistra 1984, 135; Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 81, vgl. Rdnr 83.
 
376
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 81.
 
377
Klein-Jäger § 371 AO Rdnr. 81 unter Verweis auf (zu § 69 AO) BGH wistra 1987, 343.
 
378
J.R. Müller Rdnr. 1060.
 
379
Eingehend Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 26–30.
 
380
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 40; a. A. Heuel/Beyer StBW 2011, 315 (6–10 % Toleranz).
 
381
J.R. Müller Rdnr. 1061.
 
382
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 6.
 
383
BGH v. 25.7.2011, 1 StR 631/10, wistra 2011, 428 = NJW 2011, 974.
 
384
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 16; Hunsmann BB 2011, 2519.
 
385
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 26.
 
386
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 27; dagegen mit guten Gründen Madauß NZWiSt 2014, 21 ff.
 
387
Finanzministerium Nordrhein-Westfalen, Erlass vom 5.5.2011 – S 0702 – 8 – V A 1, www.​iww.​de Abruf Nr. 111881; OFD Niedersachsen, Vfg. v. 9.6.2011, S 0702 – 30 – St 131, www.​iww.​de Abruf Nr. 112377.
 
388
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 17, der zu Recht von „Verwerfungen“ spricht (Rdnr. 18).
 
389
AG Stuttgart wistra 2013, 488 = NZWiSt 2014, 279 (m. Anm. Gehm).
 
390
Madauß NZWiSt 2014, 21, 22.
 
391
Meyer-Goßner § 153a StPO Rdnr. 7 m. w. N.
 
392
Madauß NZWiSt 2014, 21, 22; vgl. Rolletschke/Roth stbg 2011, 200; allerdings tritt der EGMR Zuschlägen auf Steuern grds. nicht entgegen, da der Kernbereich des Strafrechts nicht berührt wird (EGMR v.23.11.2006 – EGMR, 7305301 73053/01, Rs. Jussila gg. Finnland). Die Finanzbehörden sind auch zur Verhängung von hohen Zuschlägen auf Steuerbeträge ermächtigt (EGMR v. 23.7.2002 – EGMR Aktenzeichen 3461997 34619/97 Rs. Janosevic gg. Schweden).
 
393
Madauß NZWiSt 2014, 21, 22.vgl. EGMR v.24.2.1994, 1254786 12547/86, Rs. Bendenoun gg. Frankreich; vgl. zu der Frage der Bedeutung des Art. E 6 EMRK für ein steuerverfahrensrechtliches Zuschlagssystem Seer/Krumm StuW 2006, 346.
 
394
Madauß NZWiSt 2014, 21, 22 unter Hinweis auf BT-Drucks. 17/5067 (neu), S. 19, 20; Finanzausschuss Wortprotokoll 42. Sitzung, Protokoll Nr. 17/42.
 
395
BGH v. 4.9.2013, 1 StR 374/13; Madauß NZWiSt 2014, 21, 23.
 
396
Madauß NZWiSt 2014, 21, 23.
 
397
Erb/Schmitt PStR 2011, 144; Madauß NZWiSt 2014, 21, 23.
 
398
Madauß NZWiSt 2014, 21, 23.
 
399
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 45, 46.
 
400
Hunsmann BB 2011, 2519.
 
401
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 50.
 
402
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 3; Buse StBp 2011, 153 ff.; Zanziger DStR 2011, 1397 ff.; Wulf/Kamps DB 2011, 1711; Erb/Schmitt PStR 2011, 144; Schauf/Schwartz ZWH 2011, 85; Hunsmann BB 2011, 2519.
 
403
BT.-Drucks. 17/5067 (neu), S. 22.
 
404
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 4; Beyer AO-StB 2011, 150, 153; Buse StBp 2011, 153, 158; Zanziger DStR 2011, 2011, 1397, 1402; Schauf/Schwartz ZWH 2011, 85, 89; Wulf/Kamps DB 2011, 1711, 1716.
 
405
Wulf/Kamps DB 2011, 1711; Schauf/Schwartz ZWH 2011, 85.
 
406
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 57; Stahl Rdnr. 413; Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281; Roth NZWiSt 2012, 23, 25.
 
407
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 57.
 
408
Roth NZWiSt 2012, 23, 25.
 
409
Roth NZWiSt 2012, 23, 25.
 
410
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 58; a. A. Külz/Maurer PStR 2013, 150, 153.
 
411
Roth NZWiSt 2012, 23, 25.
 
412
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 58.
 
413
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 60.
 
414
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 60 und § 371 AO Rdnr. 34 unter Verweis auf BGHSt 55, 180 Rn. 38; weitergehend Obenhaus Stbg. 2011, 166, 174: alleinige Zuständigkeit der StA.
 
415
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 10.
 
416
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 10.
 
417
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 12.
 
418
BT-Drucks. 17/5067 (neu), S. 20; vgl. Hunsmann PStR 2011, 288.
 
419
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 55.
 
420
Hunsmann NZWiSt 2012, 102.
 
421
Graf/Jäger/Wittig-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 15; Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 12; Hunsmann PStR 2011, 227, 228; Wulf/Kamps DB 2011, 1711, 1716; Buse StBp. 2011, 153, 158.
 
422
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 12.
 
423
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 27.
 
424
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 53; Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 12; Obenhaus Stbg. 2011, 166.
 
425
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 29, 53.
 
426
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 54; Hunsmann BB 2011, 2519.
 
427
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 57; Hunsmann BB 2011, 2519.
 
428
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 35.
 
429
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 51.
 
430
Kohlmann-Schauf § 398a Rdnr. 11.
 
431
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 36.
 
432
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 52; Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 11; Hunsmann BB 2011, 2519.
 
433
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 36; § 371 AO Rdnr. 77.
 
434
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 37.
 
435
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 37.
 
436
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 56; Zanziger DStR 2011, 1397; Hunsmann BB 2011, 2519.
 
437
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 56a.
 
438
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 56a.
 
439
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 38; Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 58; Heuel/Beyer StBW 2011, 315.
 
440
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 59; Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 38; Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 8; Wulf/Kamps DB 2011, 1711; Obenhaus Stbg. 2011, 166; Rolletschke/Roth Stbg. 2011, 200; a. A.: Stahl Rdnr. 417; Erb/Schmitt PStR 2011, 144.
 
441
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 38; Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 285.
 
442
Rolletschke/Kemper-Rolletschke § 398a AO Rdnr. 60; Obenhaus Stbg. 2011, 166.
 
443
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 16.
 
444
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 32.
 
445
Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 16.
 
446
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 32; Kohlmann-Schauf § 398a AO Rdnr. 16; Hunsmann NZWiSt 2012, 102.
 
447
Vgl. Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 32; Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281, 288; Külz/Maurer PStR 2013, 150, 153.
 
448
Klein-Jäger § 398a AO Rdnr. 32.
 
449
Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17; Beckemper/Schmitz/Wegner/Wulf wistra 2011, 281, 288; Hunsmann NZWiSt 2012, 102, 104.
 
450
Vgl. Rolletschke/Kemper-Hunsmann § 398a AO Rdnr. 66.
 
451
Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17; Hunsmann NZWiSt 2012, 102, 104; a. A. Wulf/Kamps DB 2011, 1711, 1716.
 
452
Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17.
 
453
Rolletschke/Kemper-Kemper § 371 AO Rn. 454; Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17.
 
454
Hunsmann NZWiSt 2012, 102, 103.
 
455
Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17.
 
456
Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17.
 
457
Kohlmann-Schauf § 398 a AO Rdnr. 17.
 
458
Hunsmann BB 2011, 2519, 2520.
 
459
Rolletschke/Kemper-Hunsmann § 398 a AO Rdnr. 69.
 
460
So eingehend Hunsmann NZWiSt 2012, 102, 104; Rolletschke/Kemper-Hunsmann § 398 a AO Rdnr. 74.
 
461
Zutreffend Hunsmann BB 2011, 2519, 2525; Hunsmann NZWiSt 2012, 102, 104.
 
462
Rolletschke/Kemper-Hunsmann § 398 a AO Rn. 76.
 
463
Überzeugend Rolletschke/Kemper-Hunsmann § 398 a AO Rn. 75.
 
464
Gesetzesbegründung in BT-Drs. 18/3018, S. 13 f.
 
465
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 206.
 
466
Zuletzt BGH NJW 2012, 1015 = NStZ 2012, 331 = NZWiSt 2012, 154; grundlegend BGH NJW 2009, 528 = NStZ 2009, 271 = wistra 2009, 107.
 
467
Referentenentwurf S. 11, Regierungsentwurf S. 12.
 
468
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 206.
 
469
BVerfGE 1, 14, 52; 98, 365, 385; st. Rspr., so auch BVerfG DStRE 2005, 877, 878.
 
470
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 207; anderer Auffassung Joecks DStR 2014, 2261, 2264.
 
471
Im Hinblick insbesondere auf die Grundtatbestände ausführlich: Gaede, Der Steuerbetrug, Habilitationsschrift BLS Hamburg, im Erscheinen.
 
472
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 207.
 
473
Zutreffend Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259, 260.
 
474
Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259 (261).
 
475
Vgl. Referentenentwurf S. 5, § 398a Abs. 2 AO-E: „ Die Bemessung des Hinterziehungsbetrags richtet sich nach den Grundsätzen des § 370 Absatz 4.“
 
476
Vgl. Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259 (261) schon für die USt-Voranmeldung.
 
477
Zu Recht kritisch Madauß, NZWiSt 2012, 456 ff.
 
478
Begründung des Regierungsentwurfs, BT-Drs. 18/3018, S. 14.
 
479
BT-Drs. 18/3018, S. 14.
 
480
BT-Drs. 18/3018, S. 14.
 
481
Beispiele der Begründung des Regierungsentwurfs BT-Drs. 18/3018, S. 16 f.
 
482
Herrmann PStR 2014, 199, 200; Zipfel/Holzner BB 2014, 2459, 2463; Habammer/Pflaum DStR 2014, 2267, 2271.
 
483
Gehm, Kompendium Steuerstrafrecht, 2012, 80 m. w. N.
 
484
Vergleiche Begründung des Regierungsentwurfs BT-Drs. 18/3018, S. 15/16 f.: Danach ist beispielsweise bei einem Verkürzungsbetrag von 40.000 € nach neuem Recht bei einem Prozentsatz von 10 % von einem Geldbetrag gemäß § 398 a Abs. 1 Nr. 2 AO n. F. von 4000 € auszugehen. Weil der Schwellenwert nach neuem Recht bei 25.000 € liegt, impliziert diese Summe, dass der gesamte Betrag bei Überschreitung der Grenze relevant (Freigrenze). Dann ist dieser zur Ermittlung des Zahlbetrags mit dem gesetzlich vorgesehenen Prozentsatz zu multiplizieren, d. h. bei jeder Überschreitung eines Schwellenwerts unterliegt der gesamte Hinterziehungsbetrag dem höchsten anwendbaren Prozentsatz gemäß § 398 a Abs. 1 Nr. 2 AO n. F. Dass es sich aus Sicht des Gesetzgebers so verhalten soll, ergibt sich insbesondere aus dem letzten Beispiel des Entwurfs mit einem Hinterziehungsbetrag von 1,2 Mio. €, wonach der Zuzahlungsbetrag bei einem Prozentsatz von 20 % bei 240.000 € liegen soll.
 
485
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 211.
 
486
Erstmals BGH NJW 2009, 528 = NStZ 2009, 271 = wistra 2009, 107.
 
487
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 211.
 
488
Kemper, DStR 2014, 928, 933.
 
489
Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259, 261.
 
490
Beispiel: Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259, 261.
 
491
Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259, 261 stellen auf das Übermaßverbot ab.
 
492
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 211; vgl. kritisch auch Habammer/Pflaum DStR 2014, 2267, 2271.
 
493
Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259, 261.
 
494
Rolletschke/Jope, NZWiSt 2014, 259, 261; Rolletschke/Roth Stbg. 2011, 200 ff.
 
495
BT-Drs. 18/3018 S. 17.
 
496
BT-Drs. 18/3018 S. 17.
 
497
Vgl. etwa Klein-Jäger § 398a Rdnr. 26, 27.
 
498
Vgl. Madauß, NZWiSt 2012, 456 ff.; ders., NZWiSt 2014, 21 ff.
 
499
Ausführlich und zumindest de lege ferenda überzeugend: Madauß, NZWiSt 2014, 21, 22 f. m. w. N.; Rübenstahl WiJ 2014, 190, 209 f.
 
500
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 210.
 
501
BT-Drs. 18/3018 S. 17.
 
502
BT-Drs. 18/3018 S. 17.
 
503
BT-Drs. 18/3018, S. 15.
 
504
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 212; a. A. Joecks DStR 2014, 1961, 1964.
 
505
So auch die DAV-Stellungnahme zum Regierungsentwurf, S. 12.
 
506
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 212.
 
507
Klein-Jäger, § 398a AO Rdnr. 38; Rolletschke/Kemper/Rolletschke, § 398a AO Rdnr. 58; Heuel/Beyer, StBW 2011, 315; Joecks DStR 2014, 1961, 1964.
 
508
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 212.
 
509
Vgl. DAV-Stellungnahme zum Regierungsentwurf, S. 12; vgl. auch Joecks DStR 2014, 2261, 2264 f.
 
510
Grundlegend EuGH NJW 2003, 1173.
 
511
„Niemand darf wegen einer Straftat, derentwegen er bereits in der Union nach dem Gesetz rechtskräftig verurteilt oder freigesprochen worden ist, in einem Strafverfahren erneut verfolgt oder bestraft werden.“
 
512
Vgl. zum Anwendung des Art. 50 GRC auf innerstaatliche Sachverhalte: EuGH NJW 2013, 1415 ff.
 
513
Vgl. eingehend Bülte NZWiSt 2014, 321, 326 f.
 
514
BT-Drs. 18/3018, S. 17 f.
 
515
BT-Drs. 18/3018, S. 18.
 
516
Joecks DStR 2014, 2261, 2266.
 
517
Joecks DStR 2014, 2261, 2266.
 
518
BT-Drs. 18/3018, S. 12.
 
519
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 205.
 
520
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 205.
 
521
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 206.
 
522
Rübenstahl WiJ 2014, 190, 206; vgl. ähnlich Joecks DStR 2014, 2261, 2264.
 
523
Streck/Spatschek, Rdnr. 182.
 
524
Rolletschke/Kemper-Kemper, § 371 AO Rdnr. 558.
 
525
Begründung zu § 354 EAO 1974, BT-Drucksache VI/1982, S. 195.
 
526
F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 221.
 
527
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 275.
 
528
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 282.
 
529
Samson, wistra 1990, 245/249; F/G/J-Joecks, § 371 AO Rdnr. 228 a.
 
530
Beschluss v. 31.1.1996, Ws 1/96, NStZ 1996, 559.
 
531
Kohlmann-Schauf, § 371 AO Rdnr. 283.3.
 
532
Nach Franzen/Gast/Joecks-Joecks, § 371 AO Rdnr. 228a.
 
533
Franzen/Gast/Joecks-Joecks, § 371 AO Rdnr. 228a.
 
534
In Klein, § 371 AO Rdnr. 112.
 
Metadaten
Titel
Die Selbstanzeige bei Steuerhinterziehung, § 371 AO
verfasst von
Thomas Wenzler
Dr. Markus Rübenstahl, Mag. iur.
Copyright-Jahr
2015
DOI
https://doi.org/10.1007/978-3-658-03551-8_2